روز گذشته رقابت های لیگ بیست و یکم آغاز و 4 بازی از هفته نخست برگزار شد.
به گزارش طرفداری، استفاده از سیستم سه دفاعه پیشینه ای تاریخی در فوتبال ایران دارد و بارها هم به عنوان سیستمی منسوخ از آن یاد شده و مربیان زیادی همچون امیر قلعه نویی به دلیل استفاده از این سیستم در طول دوران حرفه ای شان بارها جواب پس داده اند. البته در یک مقطع زمانی در تمام جهان این تفکر به وجود آمده بود که استفاده از این سیستم منسوخ شده و تیم های بزرگ هم به سمت سیستم هایی همچون 1-3-2-4 سوق داده شده بودند و در فوتبال ایران هم که معمولا چند سالی از فوتبال روز دنیا عقب بود، پس از چند سال این تفکرات اجرایی شد و اکثر تیم های بزرگ به سمت سیستم های چهار دفاعه متمایل شدند. برای مثال تیم استقلال پس از این که با قلعه نویی به قهرمانی لیگ برتر رسید و با دستیار او یعنی صمد مرفاوی به رغم فاصله 13 امتیازی با رقیب دیرینه، با لغزش در هفته های پایانی، قهرمانی لیگ برتر را از دست داد و پایین تر از سایپا، استقلال اهواز و پرسپولیس دنیزلی، به مقام چهارم رسید، پس از ورود حجازی در سال 86، استقلال به سمت سیستم 4 دفاعه رفت و تیم های بزرگ دیگر هم چنین مسیر مشابهی را پیمودند و در این بین البته برخی مربیان از تفکرات خود عقب نشینی نکردند و با همان سبک و سیاق قبلی پیش رفتند.
البته میان سیستم های سه دفاعه اوایل دهه 80 و اواخر دهه 70 در ایران و سیستم های سه دفاعه ای که این روزها در فوتبال روز دنیا استفاده می شود، تفاوت های بسیاری وجود دارد برای مثال یکی از بزرگترین تفاوت های آن به نحوه چینش لاین سه دفاعه عقب زمین بر می گردد. در سیستم کلاسیک، سه مدافع به دو بخش پوششی و یارگیر تقسیم می شدند و این در حالی است که در سیستم های سه دفاعه نوین نقش مدافعان تغییر کرده است و حتی آن ها در برنامه های هجومی تیم هم شرکت می کنند. با این حال حتی این روزها هم در فوتبال ایران حضور دارند تیم هایی که از این فرم کلاسیک سیستم های سه دفاعه استفاده کنند ولی محوریت بحث در مورد تیم هایی هست که با موج جدید استفاده از سیستم 3 دفاعه در فوتبال روز جهان همسو شده اند، نه تیم هایی که 2-5-3 قدیمی با مدافع پوششی و دو یارگیر یا استاپر را به اجرا می گذارند.
روز گذشته در جریان برگزاری 4 بازی نخست فصل جدید، 3 تیم از 8 تیم درگیر مسابقات با سیستم سه دفاعه بازی کردند، تیم های نساجی، فجر شهیدسپاسی و مس رفسنجان از سیستم های 3 دفاعه استفاده کردند و در بازی های بعدی هم پیش بینی می شود تیم هایی مثل استقلال، گل گهر و... از سیستم سه دفاعه استفاده کنند و اگر این استفاده ها با شیوه نوین این سیستم سازگار باشد، اتفاق بسیار خوبی برای فوتبال ایران است چرا که اگر شما به چشم یک مدل کلی و قالب اصلی تیم تان به آن نگاه نکنید می توانید در برخی از بازی ها به عنوان یک نقشه بازی، الگو و حربه تاکتیکی از آن استفاده کنید و از همه مهم تر در این سیستم به خصوص برای تیم هایی که با سیستم 1-2-4-3 بازی می کنند، پرسینگ جایگاه ویژه ای در آن دارد و همین قضیه می تواند بازی های فوتبال ایران را جذاب تر کند و باعث تقویت بازی تیم های ایرانی در هر یک از فاز های بازی شود.
در فاز بازیسازی با سیستم 3 دفاعه، معمولا دیگر نیازی به حضور مداوم هافبک ها برای آغاز بازیسازی نیست و دروازه بان تیم هنگام بازیسازی از عقب روی زمین، به صورت پیش فرض سه گزینه پاس پیش رویش دارد و اگر مدافعان تیم بازی با پای خوبی داشته باشند، بازیسازی تیم با قدرت آغاز می شود و حتی می توان در این فاز از بازی، تله پرس هایی برای حریف کار گذاشت. سرمربیان بزرگ این روز ها هم معمولا بازیسازی خود را با سه نفر آغاز می کنند، حتی اگر از این سیستم استفاده نکرده باشند.
علاوه بر این در این سیستم تیم‌ها با داشتن سه دفاع وسط و همچنین دو هافبک میانی به خوبی در مرکز زمین صاحب برتری عددی هستند و ثبات خوبی در این بخش دارند. اگر چه این موضوع باعث می‌شود فرصت بازی در فضاهای کناری کمی محدود شود اما دو بازیکن وینگر و دو مهاجم می‌توانند با حرکات ترکیبی خود به‌خوبی از عرض زمین استفاده کرده و به خط دفاعی حریف ضربه بزنند.
در مجموع عده ای معتقدند سیستم های سه دفاعه هستند که آینده فوتبال را در بر می گیرند و به عنوان یک سیستم پست مدرن از آن یاد می شود. پس بد نیست ما باز هم در فوتبال ایران شاهد یک تغییر از سیستم های 4 دفاعه به 3 دفاعه باشیم و برخی تیم های مان را با این سیستم در زمین بازی مشاهده کنیم. البته مهم تر از هر قضیه ای این است که تیم های ایرانی از نوع مدرن آن استفاده کنند و آن سبک و سیاق کلاسیک سیستم های سه دفاعه خیلی کمکی به فوتبال ایران نمی کند.
این که در سبک کلاسیک یک مدافع پوششی پشت سر دو استاپر بازی کند و زیر توپ بزند، 50 سال دیگر هم حتی یک قدم فوتبال ایران را جلو نمی اندازد. شاید تیمی در ایران با همین روش قهرمان لیگ هم شود اما این شیوه دستاوردی برای فوتبال ایران ندارد اما اجرای مدرن این سیتم (چینش سه دفاع روی خط) می تواند فاصله تاکتیکی فوتبال ایران با فوتبال روز دنیا را کم کند.
پی نوشت: پست مدرن به معنی فرا نوگرایی است. به عبارت ساده تر اگر بازی با چهار دفاع روی یک خط را نوگرایی بدانیم که جایگزین 4 دفاع کلاسیک شده که به شکل لوزی مستقر می شدند، کم کردن یک نفر از 4 دفاع و تبدیل 4 دفاع روی خط به سه دفاع روی خط فرا نوگرایی است.
