به نام خدا
در نوشته پیش تیم منتخب دهه ۴۰ را بررسی کردیم و اکنون نوبت به بررسی و انتخاب بهترین بازیکنان فوتبال ایران در دهه ۲۰ و ۳۰ رسیده است.
دروازه بان:پیر کارلو
پیر کارلو دروازه بان لهستانی الاصلی که جز مهاجران لهستانی در جنگ جهانی دوم به ایران بوده است. کارلو از سال ۱۳۲۴ به مدت ۱۲ سال سنگربان اصلی تیم تاج بوده است و جام های مختلفی همراه این تیم آبی پوش کسب کرده است. همچنین او نخستین بازیکن خارجی استقلال به شمار می رود. و همینطور رکورد طولانی ترین حضور و با ثبات ترین بازیکن خارجی تاریخ استقلال را به خود اختصاص داده است. خدابیامرز دانایی فر بزرگ اعتقاد خاصی به او داشت. وی برای تیم ملی ایران در یک بازی دوستانه برابر ترکیه نیز بازی کرده است. سرانجام سال ها بعد در کشوری که پناهنده شده بود درگذشت.
افتخارات پیرکارلو
باشگاهی
تاج
نایب قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۲۵
نایب قهرمان جام حذفی تهران ۱۳۲۵
قهرمان جام حذفی تهران ۱۳۲۶
قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۲۸
قهرمان جام حذفی تهران ۱۳۳۰
نایب قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۳۰
قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۳۱
رکورد ها
طولانی ترین حضور یک بازیکن خارجی در تاریخ استقلال
دفاع راست:محمود شکیبی
خدابیامرز محمود شکیبی در سال ۱۳۰۱ در استان تهران متولد شد. شکیبی زمانی که دانش آموز مقطع دبیرستان بود توسط دکتر عباس اکرامی بنیان گذار باشگاه شاهین و شهباز کشف شد. او به طور رسمی در سال ۱۳۲۲ به تیم شهباز پیوست و ۴ سال برای این تیم بازی کرد. سپس در سال ۱۳۲۶ به تیم شاهین پیوست. دفاع راست تیم شاهین مجموعا ۱۱ سال برای این تیم توپ زد و توانست ۵ جام کسب کند. محمود شکیبی در ۲۸ سالگی به تیم ملی دعوت شد و افزون بر نایب قهرمانی در بازی های آسیایی دهلی توانست از ۷ بازی یک گل هم در جریان بازی با پاکستان به ثمر رساند. شکیبی در سال ۱۳۳۱ از تیم ملی خداحافظی کرد و در سال ۱۳۳۸ هم در پیراهن شاهین از دنیای فوتبال خداحافظی کرد. او در تاریخ ۲۱ تیر ۱۴۰۰ دار فانی را وداع گفت.
افتخارات محمود شکیبی
باشگاهی
شاهین تهران
قهرمان جام حذفی ۱۳۲۷
قهرمان جام حذفی ۱۳۲۸
قهرمان جام حذفی ۱۳۲۹
نایب قهرمان جام حذفی ۱۳۳۲
نایب قهرمان جام حذفی ۱۳۳۶
نایب قهرمان جام حذفی ۱۳۳۸
قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۳۰
قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۳۷
نایب قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۲۶
نایب قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۲۸
نایب قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۳۵
ملی
نایب قهرمان بازی خای آسیایی ۱۹۵۱
دفاع وسط:محمد رنجبر
محمد رنجبر ملقب به رئیس در دی ماه سال ۱۳۱۳ در استان کرمانشاه متولد شد. رنجبر ابتدا از سال ۱۳۲۹ تا سال ۱۳۳۶ در تیم های پایه شاهین کرمانشاه بازی کرد. این مدافع مستحکم فوتبال ایران سپس در همان سال به تیم تاج پیوست. او پس از آن به واسطه درخششی که در تیم تاج داشت در ۲۴ سالگی به تیم ملی دعوت شد. وی پس از ۸ سال باز یدر تیم تاج به همراه سه بازیکن نام آور دیگر به تیم پاس پیوست. محمد رنجبر به همراه تاج ۶ قهرمانی به دست آورد. رنجبر یک سال پس از عضویت در تیم پاس تا زمانی که در این تیم بود کاپیتان پاس بود. رنجبر ۸ سال یعنی تا سال ۱۳۴۶ هم در تیم ملی توپ زد و موفق به انجام ۲۳ بازی شد. او در سال ۱۳۴۹ پس از ۶ سال بازی در تیم پاس و ۸ سال بازی در تیم تاج از دنیای فوتبال خداحافظی کرد. وی متاسفانه در تاریخ ۸ تیر ۱۳۸۳ درگذشت.
افتخارت محمد رنجبر
باشگاهی
تاج
۳۸
قهرمان جام قهرمانی فوتبال ایران ۱۳۳۶
نایب قهرمان جام حذفی تهران ۳۷-۱۳۳۶
قهرمان جام باشگاه های تهران ۳۷-۱۳۳۶
قهرمان جام حذفی تهران ۳۸-۱۳۳۷
قهرمان جام باشگاه های تهران ۳۸-۱۳۳۷
قهرمان جام باشگاه های تهران ۴۰-۱۳۳۹
قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۴۱
پاس
قهرمان جام قهرمانی فوتبال ایران ۱۳۴۴
قهرمان جام باشگاه های تهران ۴۵-۱۳۴۴
قهرمان جام قهرمانی فوتبال ایران ۱۳۴۶
نایب قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۴۶
قهرمان جام حذفی تهران ۱۳۴۷
قهرمان جام قهرمانی فوتبال ایران ۱۳۴۷
قهرمان جام باشگاه های تهران ۴۸-۱۳۴۷
قهرمان جام حذفی تهران ۱۳۴۹
ملی
نایب قهرمان بازی های آسیایی ۱۹۶۶
دفاع وسط:عارف قلی زاده
خدابیامرز عارف قلی زاده در سال ۱۳۱۷ در استان تهران متولد شد. قلی زاده در کودکی مورد توجه علی دانایی فر قرار گرفت و عضو تیم امید تاج شد. او در سال ۱۳۲۹ رسما عضو تیم بزرگشالان تاج شد. وی به مدت ۱۳ سال مستمر در تاج بازی کرده است و از این لحاظ در تاریخ باشگاه رکورد دار است. عارف قلی زاده که یکی از با سابقه ترین بازیکنان تاریخ تاج است بخاطر موفقیت هایش در نبرد های هوایی و قدرت سرزنی خیلی خوب تبدیل به نخستین بازیکن ایرانی شد که لقب سرطلایی را دریافت کرد. قلی زاده به همراه تیم تاج توانست چندین جام به دست آورد. سپس بخاط درخششی که در تیم تاج داشت در ۱۹ سالگی به تیم ملی دعوت شد و به مدت ۱۲ سال ۱۰ بازی برای تیم ملی انجام داد. او در سال ۱۳۴۲ از دنیای فوتبال خداحافظی کرد. وی سرانجام در سال ۲۵ فروردین سال ۱۳۹۴ فوت کرد.
افتخارات عارف قلی زاده
باشگاهی
تاج
نایب قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۳۰
قهرمان جام حذفی تهران ۱۳۳۰
قهرمان جام باشگاه های تهزان ۱۳۳۱
قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۳۵
نایب قهرمان جام حذفی تهران ۳۷-۱۳۳۶
قهرمان جام باشگاه های تهران ۳۷-۱۳۳۶
قهرمان جام قهرمانی فوتبال ایران ۱۳۳۶
قهرمان جام حذفی تهران ۳۸-۱۳۳۷
قهرمان جام باشگاه های تهران ۳۸-۱۳۳۷
قهرمان جام باشگاه های تهران ۴۰-۱۳۳۹
قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۴۱
ملی
نایب قهرمان بازی های آسیایی ۱۹۵۱
دفاع چپ:مصطفی عرب
زنده یاد حسین فکری یک طرح جالب توجه برای جمع آوری استعداد های ورزشی برای باشگاه تهرانجوان داشت او که همزمان مربی هر دو تیم فوتبال تهران جوان و دارایی بود 13 سرپرست برای 13 محله شهر تهران برگزیده بود که وظیفه آنها سرپرستی تیمهای محلی و کشف استعداد در سراسر تهران بود. فریدون عسگرزاده سرپرست تیم پولاد از جانب باشگاه تهرانجوان ماموریت داشت در محله باغ کلاغها بدنبال استعداد باشد که بعد از چند بار مشاهده جسارت و توانایی های مصطفی عرب او را به سوی آقا فکری برد دکتر عرب در مصاحبه با هفته نامه دنیای ورزش در باب تاثیر حسین فکری بر فوتبال او چنین اشاره دارد. در بازگشت از پاکستان مصطفی عرب جوان . مدافع چپ تیم فوتبال دارایی شد. سپس حضور در تورنمنت چهارجانبه تهران که از سوی فدراسیون فوتبال برگزار شد فضایی بود که در آن مصطفی عرب توانست خود را به جامعه فوتبال نیز ثابت کند تورنمنتی که با حضور تیمهای شاهین - تاج - دارایی و کیان , که در نهایت دارایی فاتح مسابقات شد.
افتخارات مصطفی عرب
ملی
نایب قهرمان بازی های آسیایی ۱۹۶۶ بانکوک
قهرمان جام ملتهای آسیا ۱۹۶۸
قهرمان جام ملتهای آسیا ۱۹۷۲
فردی
عضو تیم منتخب آسیا ۱۳۴۵
عضو تیم منتخب آسیا ۱۳۴۷
نامزد مرد سال قوتبال ایران ۱۳۵۰
سه بار بهترین ورزشکار ایران
هافبک دفاعی:محمد خاتم
محمد خاتم در تاریخ ۱۲ اسفند سال ۱۲۹۷ در استان گیلان متولد شد. خاتم زمانی که یک سرگرد ارتش نیروی هوایی بود به فوتبال روی آورد و در سال ۱۳۲۵ به تیم سرباز پیوست. او پس از انحلال تیم سرباز در همان سال به تیم تاج پیوست. وی تا سال ۱۳۳۱ برای تیم تاج بازی کرد و در پست هافبک دفاعی بازی های خوبی از خود نشان داد. محمد خاتم به همراه تیم تاج توانست سه قهرمانی کسب کند. خاتم همچنین در ۲۹ سالگی به تیم ملی دعوت شد و تا سال ۱۳۲۹ از ۴ بازی یک گل برای تیم ملی به ثمر رساند. او در تاریخ ۲۱ شهریور سال ۱۳۵۴ دار فانی را وداع گفت.
افتخارات محمد خاتم
باشگاهی
سرباز
قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۲۵
تاج
قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۲۸
قهرمان جام حذفی تهران ۱۳۳۰
نایب قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۳۰
قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۳۱
هافلک هجومی:گارنیک مهرابیان
گارنیک مهرابیان فوتبالیست ارمنی تبار ایرانی در سال ۱۳۱۶ در استان تهران متولد شد. مهرابیان فوتبال خود را از سال ۱۳۳۳ در تیم تاج تهران آغاز کرد. مهرابیان هافبک بازیساز است که همه دوران بازیگری خود را در تیم تاج گذراند. او توانست به همراه تیم تاج ۸ قهرمانی و یک نایب قهرمانی به دست آورد. وی جز ارمنی های موفق فوتبال ایران است. گارنیک مهرابیان همچنین ۶ سال عضو تیم ملی بود و به همراه تیم ملی در بازی های قهرمانی آسیایی سال ۱۳۳۵ در هند حضور یافت. مهرابیان سرانجام در تاریخ ۱۵ خرداد ۱۴۰۱ در کالیفرنیا فوت کرد.
افتخارات گارنیک مهرابیان
باشگاهی
تاج
قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۳۵
نایب قهرمان جام حذفی تهران ۳۷-۱۳۳۶
قهرمان جام باشگاه های تهران ۳۷-۱۳۳۶
قهرمان جام قهرمانی فوتبال ایران ۱۳۳۶
قهرمان جام حذفی تهران ۳۸-۱۳۳۷
قهرمان جام باشگاه های تهران ۳۸-۱۳۳۷
قهرمان جام باشگاه های تهران ۴۰-۱۳۳۹
قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۴۱
هافبک هجومی:کامبیز جمالی
کامبیز جمالی در تاریخ ۱۸ تیر سال ۱۳۱۷ در استان لرستان متولد شد. جمالی جز نخستین کاپیتان های تاریخ باشگاه تاج است. او در سال ۱۳۳۶ به تیم بزرگسالان تاج پیوست. او هم جز آن دسته از بازیکنانی است که همه دوران فوتبالی خود را در تیم تاج گذرانده است. وی تا سال ۱۳۴۸ در تیم تاج بازی کرده است و به عنوان یک هافبک هجومی بازی های درخشانی انجام داد و موفق به کسب چند جام هم شد. کامبیز جمالی زمانی که ۲۱ سال داشت به تیم ملی دعوت شد و تا سال ۱۳۴۴ که در تیم ملی بود مجموعا ۱۴ بازی انجام داد که ۳ باز یآن را در المپیک ۱۹۶۴ توکیو انجام داده است. سرانجام مرحوم جمالی در تاریخ ۳ خرداد سال ۱۳۸۹ درگذشت.
افتخارات کامبیز جمالی
باشگاهی
تاج
قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۳۵
نایب قهرمان جام حذفی تهران ۳۷-۱۳۳۶
قهرمان جام باشگاه های تهران ۳۷-۱۳۳۶
قهرمان جام قهرمانی فوتبال ایران ۱۳۳۶
قهرمان جام حذفی تهران ۳۸-۱۳۳۷
قهرمان جام باشگاه های تهران ۳۸-۱۳۳۷
قهرمان جام باشگاه های تهران ۴۰-۱۳۳۹
قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۴۱
قهرمان جام باشگاه های تهران ۴۸-۱۳۴۷
ملی
صعود به المپیک ۱۹۶۴
بال راست:پرویز کوزه کنانی
پرویز کوزه کنانی در سال ۱۳۰۸ در استان تهران متولد شد. کوزه کنانی در سال ۱۳۲۹ به مدت هفت سال عضو تیم تاج شد. پس ار درخشش در تیم تاج و تشکیل زوج خوفناک با بیوک جدیکار در سال ۱۳۳۶ از این تیم جدا ش د و برای ادامه تحصیل راهی آلمان شد. تیم های آلمانی که پیش از سفر کوزه کنانی او را در نظر گرفته بودند این فرصت را غنیمت شمردند. او همان جا با پیشنهاد دو تیم کلن و بایر لورکوزن روبه رو شد. نخست به کلنی رفت که قصد داشت کوزه کنانی را جایگزین مهاجم ۳۵ ساله خودش کند. وی سال بعد هم به بایرلورکوزنی رفت که در دسته دوم به سر می برد و قصد داشت خط حمله اش را تقویت کند. پرویز کوزه کنانی پس از دو فصل حضور در فوتبال آلمان و کسب تجربه در سال ۱۳۳۸ به ایران و تیم تاج بازگشت. کوزه کنانی این بار تا سال ۱۳۴۳ برای تاج بازی کرده و طبق آمار غیر رسمی او مجموعا در ۱۲ فصل افزون بر ۱۶ گلی که برای تاج به ثمر رساند توانست چند جام هم به دست آورد. او در همان سالی که عضو تیم تاج شد یعنی در ۲۱ سالگی به تیم ملی دعوت شد. وی در ۱۲ سالی که در تیم ملی حضور داشت مجموعا از ۷ بازی ۲ گل به ثمر رساند. پرویز کوزه کنانی سرانجام در سال ۱۳۴۳ با پیراهن تاج از دنیای فوتبال خداحافظی کرد.
افتخارات پرویز کوزه کنانی
باشگاهی
تاج
قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۲۸
قهرمان جام حذفی تهران ۱۳۳۰
نایب قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۳۰
قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۳۱
قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۳۵
قهرمان جام باشگاه های تهران ۳۸_۱۳۳۷
قهرمان جام حذفی تهران ۳۸_۱۳۳۷
قهرمان جام باشگاه های تهران ۴۰_۱۳۳۹
قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۴۱
ملی
نایب قهرمان بازی های آسیایی ۱۹۵۱
مهاجم نوک:امیر مسعود برومند
امیرمسعود برومند در تاریخ ۲۰ مهر ۱۳۲۰ در استان تهران متولد شد. برومند فوتبال خود را از سال ۱۳۲۴ و در تیم شهباز آغاز کرد. او سال بعد به مدت ۱۲ سال به تیم شاهین پیوست. وی همیشه دوئل های جذابی با خدابیامرز بیوک جدیکار داشته است. امیرمسعود برومند جز ستاره های و نخستین نسل طلایی فوتبال ایران می باشد. برومند همینطور جز بهترین گلزنان دهه ۳۰ فوتبال ایران می باشد. برومند در سال ۱۳۳۷ زمانی که مورد توجه تیم آمریکایی واشنگتن یونورسیتی بی یرز قرار کرفت از تیم شاهین جدا شد و در سال ۱۳۳۸ به مدت سه فصل به این تیم پیوست. او در سال ۱۳۴۱ به تیم شاهین بازگشت و قصل پایانی فوتبال خود را در تیم محبوبش کذراند. وی در ۱۹ سالگی به تیم ملی دعوت شد و در ۱۱ سال مجموعا آمار عالی از ۱۳ بازی ۱۰ کل را به جای کذاشت. امیرمسعود برومند که برای ادامه تحصیل به دانشگاه آمریکایی بیروت رفته بود یک بازی دوستانه هم برای این تیم مقابل یوگسلاوی انجام داد و با اینکه تیم ملی لبنان در آن بازی ۳ گل خورد اما برومند دو کل زد برای همین هواداران لبنانی پس از آن بازی او را شاهزاده ایران به عربی الامیرالایرانی خطاب کردند. سرانجام برومند در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۹دار فانی را وداع گفت.
افتخارات امیر مسعود برومند:
باشگاهی
شاهین
نایب قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۲۶
نایب قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۲۷
قهرمان جام حذفی تهران ۱۳۲۷
نایب قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۲۸
قهرمان جام حذفی تهران ۱۳۲۸
قهرمان جام حذفی تهران ۱۳۲۹
قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۳۰
نایب قهرمان جام حذفی تهران ۱۳۳۲
نایب قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۳۵
قهرمان جام حذفی تهران ۳۷_۱۳۳۶
ملی
نایب قهرمان بازی های آسیایی ۱۹۵۱
بال چپ:بیوک جدیکار
خدابیامرز بیوک جدیکار در تاریخ ۱۵ آذر سال ۱۳۰۸ در استان تبریز متولد شد. مرحوم جدیکار ابتدا از سال ۱۳۲۳ در تیم جوانان تهرانجوان بازی کرد. پس از یک فصل به مدت یک فصل به رده بزرگسالان تیم تهرانجوان راه یافت. در سال ۱۳۲۵ پس از جدایی از تیم تور به تیم تاج تهران پیوست. وی چپ پای طلایی بود به طوری که مجموعا از ۱۴۳ گلی که در دوران باشگاهی زده ۱۳۰ گلش را پای چپ زده است به خاطر همین در آن زمان یک عده به شوخی می گفتند که شاه پای راست مرحوم جدیکار را قفل کرده. او ابتدا هشت سال برای تیم تاج تهران توپ زد و بسیار در این تیم درخشید و در سال ۱۳۳۶ تیم های تورینو و لاتزیو و رم به او پیشنهاد دادند و جدیکار خم با تورینو به توافق رسید اما سازمان تربیت بدنی مجوز انتقال را نداد تا این انتقال بزرگ صورت نگیرد. اما در همان سال خدابیامرز جدیکار با یک قرارداد یک ساله به یکی از تیم های خوب آلمان یعنی ویکتوریا ۸۹ برلین آلمان پیوست. بعد جدایی از تیم آلمانی در سال ۱۳۳۷ به تاج بازگشت و تا سال ۱۳۴۴ برای این تیم بازی کرد و عملکردی درخشان داشت. خدابیامرز بیوک جدیکار در مجموع ۱۶ سالی که در تیم تاج تهران بازی کرد هشت جام به دست آورد. جدیکار به شوت های قدرتمند و آمار های فوق العاده هم معروف بود به طوری که از ۱۱ بازی ۱۶ بار دروازه شاهین که یکی از تیم های قدرتمند آن زمان به شمار می آمد را باز کرد. خدابیامرز جدیکار در یک بازی دوستانه هم توانست کار بزرگی را انجام دهد و به دروازه بان افسانه جهان لو یاشین گلزنی کند. آمار رسمی و دقیقی از او در تاج نیست ولی طبق یک آمار غیر رسمی در بازی های رسمی مجموعا ۳۰ گل و با حساب بازی های دوستانه ۴۸ گل برای تاج به ثمر رسانده است. جدی کار در ۱۷ سالگی اولین بازی ملی خود را مقابل افغانستان انجام داد،از سال ۱۳۲۸ تا ۱۳۴۴ عضو تیم ملی بود و ۲۹ بازی ملی دارد. جدیکار پس از خداحافظی از دنیای فوتبال به طور ولی از این ورزش فاصله گرفت و سرانجام در تاریخ ۲۶ آذر سال ۱۳۹۲ در ۸۶ سالگی درگذشت و سب بلاتر رئیس وقت فیفا در پیامی درگذشت اولین لژوینر تاریخ فوتبال آسیا را به فدراسیون و فوتبال ایران و خانواده اش تسلیت گفت.
افتخارات مرحوم بیوک جدیکار:
قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۲۸
قهرمان جام حذفی تهران ۱۳۳۰
نایب قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۳۰
قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۳۱
قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۳۵
قهرمان لیگ سراسری ایران ۳۷_۱۳۳۶
نایب قهرمان جام حذفی تهران ۳۷_۱۳۳۶
قهرمان جام باشگاه های تهران ۳۸_۱۳۳۷
قهرمان جام حذفی تهران ۳۸_۱۳۳۷
قهرمان جام باشگاه های تهران ۴۰_۱۳۳۹
قهرمان جام باشگاه های تهران ۱۳۴۱
فردی
اولین لژیونر ایران و آسیا
در دربی تاج و شاهین از ۱۱ بازی ۱۶ گل به ثمر رساند.
گلزنی به لویاشین دروازه بان افسانه شوروی در جهان
(مرحوم افتخاری هم به لویاشین گل زده است.)
جز بهترین بازیکنان فوتبال ایران در سال ۱۳۵۲
کاری از اتحادیه تاج کبیر
به قلم پدرام استقلالی✍
