تحریف عجیب و تاریخی یونسکو علیه ورزش بومی ایران واکنش‌های بسیاری را به همراه داشته است.
به گزارش طرفداری؛ پرونده «فرهنگ پهلوانی: بازی‌های سنتی زورخانه‌ای، ورزش و کشتی» طی هفته گذشته پس از پیشنهاد دولت جمهوری آذربایجان به سازمان جهانی یونسکو، از سوی این نهاد بین‌المللی در هفدهمین کمیته بین‌الدولی پاسداری از میراث ناملموس به عنوان میراث ناملموس فرهنگی به ثبت رسید.
با توجه به برخورداری کشورمان از ظرفیت‌های بسیار غنی در بحث فرهنگ پهلوانی و زورخانه‌ای، این ثبت توسط یونسکو واکنش‌های منفی بسیاری از کارشناسان فرهنگی و ورزشی ایران را علیه این سازمان جهانی و دولت آذربایجان برانگیخت؛ تا جایی که این ثبت به عنوان یک سرقت ناملموس فرهنگی نامیده شده است.
ثبت فرهنگ پهلوانی: بازی‌های سنتی زورخانه‌ای، ورزش و کشتی به نام جمهوری آذربایجان در حالی صورت گرفته که در سال ۲۰۱۰، «ورزش‌های باستانی و زورخانه‌ای» به نام کشورمان در کمیته بین‌الدولی پاسداری از میراث ناملموس یونسکو به ثبت جهانی رسیده بود و تکرار این امر، شبهات و واکنش‌های زیادی را برانگیخته است.
با این حال که آذربایجانی‌ها تا چند سال پیش اصلاً فدراسیون ورزش‌های زورخانه‌ای نداشته‌اند، فقط برای به ثبت جهانی رساندن این ورزشی بومی ایرانی با تأسیس فدراسیونی به این نام موافقت کرده‌اند و ظرف مدتی کوتاه هم توانسته‌اند با وجود ثبت سال ۲۰۱۰ به نام ایران، همان ورزش را به نامی دیگر به کام خود به ثبت برسانند.
سیاست دوگانه و عجیب سازمان جهانی یونسکو هم در این رابطه چندان شفاف نیست؛ در شرایطی که ماهیت ورزش باستانی به نام ایران حدود ۱۲ سال پیش به ثبت رسمی و جهانی رسیده، باز هم عیناً همان فرهنگ ناملموس با نامی دیگر و با عقبه‌ای به مراتب خردتر و لاغرتر از ورزش بومی و ملی ایران به رسمیت شناخته شده است.
نکته جالب در جمهوری آذربایجان اما این‌جاست که این کشور در حالی به عنوان یک کشور مدعی در بحث ورزش زورخانه‌ای به تأیید یونسکو رسیده که حتی یک زورخانه هم در این کشور نیست و همان معدود ورزشکارانی که در این رشته فعالیت می‌کنند، در واقع باستانی‌کارانی هستند که در ایران یا تحت نظر اساتید ایرانی مورد آموزش قرار گرفته‌اند.
در عین ناباوری در همان جلسه‌ای که این اتفاق عجیب رخ داده، بنابر ادعای ایسنا علاوه بر سفیر ایران در یونسکو، قائم مقام وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و معاون میراث فرهنگی به همراه مدیرکل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی در مراکش حضور داشتند و این انتقاد جدی اکنون مطرح شده که چرا وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و نمایندگان آن موضع جدی نسبت به اقدام جمهوری آذربایجان نداشته‌اند؟
ایران پرونده ورزش‌های باستانی و زورخانه‌ای را در ۲۵ آبان‌ماه سال ۱۳۸۹ درحالی در یونسکو به نام خود ثبت کرد که به گفته رئیس وقت فدراسیون ورزش‌های پهلوانی و زورخانه‌ای، برای تهیه و ثبت جهانی این میراث ناملموس حدود ۴ سال تلاش بی‌وقفه وجود داشت. جمهوری آذربایجان به جای آن‌که به این پرونده بپیوندد، پرونده‌ای مجزا به یونسکو ارایه کرد تا «فرهنگ پهلوانی» را به نام خود ثبت کند.
در کنار نقد به سیاست‌های عجیب یونسکو، مهم‌ترین نقد به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به عنوان متولی و رابط یونسکو در کشورمان وارد خواهد بود؛ چرا که نماینده این وزارت در نشست مراکش اصلاً واکنشی به این تحریف تاریخی نشان نداده و وزیر این وزارت‌خانه هم برخلاف همیشه که در توئیتر به اکثر مسائل واکنش‌هایی عامه‌پسند نشان می‌داد، تاکنون هیچ اظهارنظری نداشته است.
در کنار این وزارت‌خانه البته باید نگاهی منتقدانه به فدراسیون‌های ملی و بین‌المللی ورزش‌های زورخانه‌ای و کشتی پهلوانی داشت. ۲ فدراسیون پرطمطراق با ۲ رئیس ایرانی باسابقه که علی‌رغم ثبت این پرونده تحریف تاریخی در سایت رسمی یونسکو پیش از اجلاس مراکش، هیچ واکنشی نداشته و یا شاید حتی اصلاً اطلاعی از این امر نداشته‌اند.
در شرایطی که مسابقات کشتی پهلوانی همه‌ساله برای تعیین پهلوان‌باشی کشور طبق روال خود برگزار شده و هم‌چنین کمیته‌هایی برای احیای فرهنگ اصیل زورخانه‌ای با تخصیص بودجه‌هایی قابل توجه از سوی نهادهای ورزشی تشکیل شده، باز هم شاهد این هستیم که بی‌مبالاتی و بی‌خیالی عجیبی از سوی متولیان این رشته صورت گرفته است.
به طور حتم در کنار وزارت‌خانه متبوع و حتی وزارت ورزش و جوانان؛ فدراسیون‌های تابعه هم در این اقدام مقصر بوده‌اند و در صورتی که نماینده ایران به جز بیانیه دادن در این رابطه واکنش منجر به نتیجه‌ای نشان ندهد، یکی از مهم‌ترین نمادهای ایرانی مانند آن چه بر سر چوگان آمد، از دست‌مان به راحتی خواهد رفت و به دستان ناامن نامادری‌ها سپرده خواهد شد.
