نبرد بندیار (ساسانیان و اعراب مسلمان)
پس از شکست‌های سنگین ساسانیان در نبردهای قادسیه (۶۳۶م) و جلولا (۶۳۷م)، بخش بزرگی از بین‌النهرین و غرب ایران به دست اعراب مسلمان افتاد. با این حال، نواحی جنوب غرب ایران، به‌ویژه خوزستان، همچنان در دست فرماندهان و مرزبانان ساسانی بود. خوزستان به دلیل موقعیت جغرافیایی و اقتصادی اهمیت زیادی داشت؛ سرزمین‌های حاصل‌خیز، رودخانه‌های پرآب و شهرهای ثروتمند آن، آخرین منبع درآمد و تکیه‌گاه حکومت ساسانیان به شمار می‌رفت. یکی از نقاط کلیدی این منطقه، بندیار بود که به صورت پایگاهی مستحکم و خط دفاعی برای ساسانیان عمل می‌کرد.
زمینه تاریخی
پس از فروپاشی ارتش اصلی ساسانیان، بسیاری از فرماندهان محلی تلاش کردند با استفاده از استحکامات طبیعی خوزستان، جلوی پیشروی مسلمانان را بگیرند.
بندیار در نزدیکی شوشتر و اهواز قرار داشت و به عنوان دژی مستحکم شناخته می‌شد. ساسانیان امیدوار بودند با استقرار نیرو در این منطقه، بتوانند حملات عرب‌ها را متوقف کنند.
از سوی دیگر، مسلمانان که پس از فتح عراق روحیه بالایی داشتند، قصد داشتند خوزستان را نیز ضمیمه قلمرو اسلامی کنند.
روند نبرد
سپاه مسلمانان به فرماندهی ابوموسی اشعری (والی بصره) به سوی بندیار حرکت کرد.
ساسانیان با کمک نیروهای محلی و استفاده از موانع طبیعی، مقاومت سختی نشان دادند. نبرد چند روز به طول انجامید و تلفات سنگینی به هر دو طرف وارد شد.
سرانجام، با تاکتیک‌های متحرک و محاصره‌ی مواضع دشمن، مسلمانان موفق شدند خطوط دفاعی ساسانیان را بشکنند.
شکست سپاه ساسانی باعث شد بندیار سقوط کند و بسیاری از مدافعان کشته یا اسیر شوند.
پیامد ها
1. سقوط خوزستان: شکست در بندیار باعث شد ساسانیان نتوانند از خوزستان دفاع کنند و شهرهای مهم این ناحیه، یکی پس از دیگری به دست مسلمانان افتاد.
2. فتح شوشتر: پس از سقوط بندیار، راه برای تصرف شوشتر (مهم‌ترین شهر استراتژیک و اقتصادی خوزستان) باز شد. با فتح شوشتر، مقاومت سازمان‌یافته ساسانیان در جنوب غرب ایران عملاً پایان یافت.
3. فروپاشی اقتصادی ساسانیان: خوزستان یکی از ثروتمندترین ایالات ایران بود. از دست رفتن آن، ضربه‌ی اقتصادی سنگینی به حکومت ساسانی وارد کرد.
4. گسترش قلمروی مسلمانان: با پیروزی در بندیار و سپس شوشتر، مرزهای خلافت اسلامی به کوه‌های زاگرس رسید و راه برای ورود به فلات مرکزی ایران هموار شد.
جمع بندی
نبرد بندیار یکی از آخرین تلاش‌های جدی ساسانیان برای حفظ خوزستان و سد کردن پیشروی مسلمانان بود. شکست در این نبرد، به معنای فروپاشی تدریجی قدرت ساسانی در جنوب غرب ایران و گام بلندی در مسیر سقوط کامل شاهنشاهی ساسانیان به شمار می‌رود.
