ساخت اف5 به اواسط دهه1950 بر میگردد . نورث روپ شرکت سازنده هواپیما جنگی برای ارتش امریکا خود در طراحی برخی از پیچیده ترین هواپیما های ان زمان مانند اف89 نقش داشت. مسئله این بود برخی از هواپیماهای شکاری طراحی شده در دهه 1950 برای ارتش امریکا برای سرنگونی ویا مقابله با بمب افکن های اتمی شوروی ساخته شده بود که بسیار پیچیده و حتی خود ارتش امریکا نیز برای نگهداری ان نیاز به متخصصان خاص داشتند . با در نظر گرفتن اینکه در اواخر دهه 1950 نیاز به جایگزینی جت های چون اف86 و اف84 برای دیگر ملل بود، نروث روپ به این نتیجه رسید که بخشی از جت های جنگی در دست ارتش امریکا برای متحدین این کشور بسیار پیچیده و گران می باشد و نیاز به طراحی جنگنده ای ساده تر بود.جنگنده ای که به پیچیدگی اف102 و یا اف106 نباشند و کاربران خارجی برای نگهداری انها مشکلی زیادی نداشته باشند.
نروث روپ دست به تحقیقاتی در مورد نیاز دیگر کشورهای به جت جنگی اینده زده و بررسی کرد که انها چه نیازمندی های دارند. بیشتر این کشورها نیاز به جنگنده ای ارزان، کم خرج با پیچیدگی کم و توان پرواز در روز را داشتند و که چالاک لازم را نیز داشته باشد و بتوان از ان در دو نقش دفاع هوایی و تهاجم زمینی استفاده کرد.
نروثروپ با در نظر گرفتن این نتایج دست به کار شد و شروع به کار روی طرحی با نام ان 102 زد . این هواپیما دو موتور و سبک بود و از یک موتور جنرال الکترونیک جی 79 بهره می برد که در دهه 1950 بر روی جنگنده های چون اف104 و اف4 نصب شده بود و دایرا بالی دلتا بود. این طرح به دلیل افزایش وزن لغو شد
بعد از ان نروث روپ به سراغ طرح ان 156 رفت یک طرح متفاوت با بالی معمولی و یک موتور جنرال الکترونیک جی 85. جی 85 بسیار کوچک و کم توان تر بود ولی سبک و ارزان. نسخه اولیه فاقد پس سوز بود و تنها 2100 پوند نیرو فراهم می کرد ولی به زودی نسخه پس سوز دار با قدرت 3750 پاوند نیز ساخته شد. با وجود کارایی خوب و مصرف پایین ولی با مطالعات زیاد معلوم شد با یک موتور با این توان سرعت صوت به دست نمی اید و مقدورات لازم نیز دست پیدا نخواهد کرد.
در همان زمان (سال 1955) نیروی دریایی نیاز به یک طرح ناو نشین سبک داشت و نروث روپ طرح ان 156 را نیز رها کرد و طی یک سال چهار طرح مختلف را داد. در سال 1956 نیروی هوایی اعلام نیاز به یک جت اموزشی مافوق صوت برای جایگزینی تی 33 کرد و پنتاگون نیز به نروث پیشنهاد داد به دنبال طرح ساخت جت اموزشی برود زیرا موفقتر خواهدبود. از این رو بعد از یک سال از این شاخه به ان شاخه پریدن نروث روپ دوباره به سراغ طرح ان 156 تی رفتند که در نهایت منجر به طراحی تی 38 تالون شد.
در همان زمان یعنی سال 1957 در حالی که مهندسین نروث روپ طرح دو نفره اموزشی ان 156 تی کار می کردند این شرکت تصمیم به طراحی نسخه تک سرنشینه رزمی با نام ان 156 اف گرفت که در مرحله اول پر خطر می بود زیرا در ارتش امریکا مشتری نداشت ولی وقتی در 1958 کاخ سفید خواهان یک جنگنده سبک ارزان برای فروش به هم پیمانان امریکا شد مشخص شد کار روی نسخه تک سرنشینه رزمی ان 156 تی درست بود.
از این رو از سال 1955 تا سال 1958 ، نروث روپ طرحی را که قرار بود برای مشتریان خارجی بسازد اول ازمایش کرد، مدتی به سراغ نیروی دریایی رفت و بعد رفت تا نیاز نیروی هوایی را برای یک جت اموزشی بر طرف کند و دوباره برگشت به ساخت یک جت برای مشتریان خارجی
ان 156 اف … طرحی که به اف5 انجامید
نروث روپ نخستین نمونه تی 156 اف را در 30 ژانویه سال 1959 را به پرواز در اورد که تنها چهار ماه بعد از وای تی 38 بود. ارتش چندین پیشنهاد برای برنامه اف ایکس (یا همان جنگنده صادراتی ارزان قیمت)دریافت کرده بود ولی از انجای که ان 156 اف با تی38 اشتراکات فراوان داشت این طرح را برگزید . دومین پیش نمونه نیز پرواز کرد ولی بعد از یک سال ازمایش نیروی هوایی اعلام کرد به این طرح نیازی ندارد حتی برای صادرات….. دلیل نیروی هوایی این بود که بیشترین سرعت ان 156 اف تنها 1.5 ماخ بود و از نظر نیروی هوایی یک جنگنده کند پرواز بود.ولی زمانی که کندی در سال 1962 پیروز انتخابات شد و مقابله با کمونیست و یاری رساندن به متحدان را اغاز کرد دوباره طرح ان 156 اف جان رفت و رسما اف5 نامیده شد. جنگنده جدید بسیار مناسب کشور های کم درامد بود زیرا تنها یک سوم فانتوم هزینه تعمیر و نگهداری داشت. اف5 لقب فریدوم فایتر یا جنگنده ازادی را به خود گرفت که دلیل ان صادرات ان به کشور های بود که قرار بود از ازادی خود در برابر کمونیست دفاع کنند
اف5 جنگنده ای بود دو موتوره و تک سرنشینه با یک سکان عمودی . جنگنده دارای دو موتور سبک و کم توان ولی مناسب برای وزن اف 5 از نوع جنرال الکترونیک جی 85 جی ایی 13 با توان 4000 پاوند بدون پس سوز 4850 پاوند با پس سوز بود . این موتورها به هم چسبیده بود و علیرقم قدرت پایین نسبت به دیگر موتورهای ان زمان ولی دارای رانش به وزن مناسب به دلیل وزن پایین بدنه است. برای افزایش چالاکی که یکی از نیازهای اولیه طرح بود دارای بالی نازک برای کاهش پسا و همچنین دارای پیش بال در جلوی بال برای افزایش چالاکی بود.
وای اف 5 ای پیش نمونه اف5 ای
نسخه ای وبی فاقد رادار در دماغه بودند که این مسئله برای کاهش قیمت جنگنده بود. از این رو اف 5 یک جنگنده روز پرواز بود.هیچ گونه هشدار دهنده ویا پرتاب کننده شراره و پوشاله نداشت و کابین کاملا انالوگ و فاقد هر نمایشگری بود و از مگسک الکترونیک در کابین بهره می برد و فاقد مسافت یاب لیزری بود و می شد با تعویض دماغه و نصب یک دماغه مجهز به دوربین برای تصویر بردار در جلو ، زیر و دو طرف هواپیما البته در روز روشن از ان استفاده کرد .
اف5 دارای دو توپ 20 م م در دماغه بود. این توپ از نوع ام 39 با توان حمل 280 گلوله برای هر توپ بود. یکی از دلایل تفاوت توپ اف5 با دیگر جنگنده ها امریکا که معمولا توپ گاتیلینگ ام 61 است به دلیل کاهش قیمت و پیچیدگی اف 5 است. ام 61 گرانتر و پیچیدتر بود و همچنین در دماغه اف5 جای بیشتری می گرفت
دارای توان حمل 2.5 تن سلاح در 7 جایگاه خارجی است که شامل دو جایگاه در زیر بالا، یکی در زیر بدنه و یکی در نوک بال بود. می تواند تا دو موشک سایندوندر در نوک بالها ویا به جای ان مخزن سوخت تجهیز شود . می تواند تا 12 بمب 225 کیلوگرمی(که البته لود سنگینی است و باعث کاهش برد می شود) ویا تا چهار بمب خوشه ای و یا تا چهار راکت انداز 70م م را حمل کند. اف5 ای و بی می تواند تا پنج مخزن سوخت خارجی شامل یکی در زیر بدنه یکی زیر هر بال و یکی بر نوک هر بال حمل کند.
بر اساس نسخه رزمی تک سرنشینه A نسخه اموزشی رزمی بی ساخته شد. این نسخه دارای سوخت داخلی کمتری بود زیرا کابین دوم بخشی از مخزن سوخت را گرفته بود . این نمونه فاقد توپ 20 م م است ولی توان رزمی مشابه نسخه تک سرنشینه داشت
این مدل دارای برد انتقالی 2232 کیلومتر با سه مخزن سوخت خارجی بود و شعاع رزمی با دو بمب 450 کیلویی و یک مخزن سوخت خارجی 900 کیلومتر بود. بیشترین سرعت این مدل به 1.4 ماخ بود
در مجموع 874 فروند اف5 ای و بی ساخته شد
برزیل
این کشور در سال 1974 سفارش 36 فروند اف5 ایی و6 فرون اف5 بی را داد و در سال 1975 تحویل گرفت. در سال 1988 این کشور 22 فروند ایی و چهار فروند اف5 اف را که در نیروی هوایی نقش تمرین هوایی را داشت را به صورت دست دوم دریافت کرد.
در سال 2001 طی قرار دادی با البیت سیستم اسرائیل این اف 5 ها ارتقا یافتد . این ارتقا بر روی 57 فروند ایی و اف انجام شد تا انها را تا سال2030 در خدمت نگهدارند که عملا تبدیل به پیشرفته ترین اف 5 های موجود شده اند. اف5 ایی ام و ایی اف برزیلی (نام نسخه ارتقا یافته):نسخه ارتقاء یافته برای برزیل که باید ان را پیشرفته ترین نسخه اف5 دانست مجهز به رادار گریف اف با توان درگیر همزمان با دو هدف،چی پی اس، دارای دو نمایشگر رنگی در درون کابین، اچ یو دی و هشدار دهنده رادار و لیزری و همچنین خط انتقال عمن داده برای دریافت تصاویر رادار هواپیمای هشدار زودهنگام ار99 .دارای کابین هماهنگ با دوربین دید در شب ،توان سوخت گیری هوایی.این نمونه توان حمل موشک فروسرخ اسرائیل پینتون 4 و موشک اسرائیل رادار فعال دربی با برد 50 کیلومتر را دارد. 57 فروند به این مدل ارتقاء یافته است.
اف5 ایی ام ارتقا یافته برزیل مجهز به موشک های اسرائیلی فروسرخ پینتون4 و موشک رادار فعال دربی با برد 50 کیلومتر
اتیوپی
این کشور در سال 1966 ده فروند اف5 ای و دو فروند اف5 بی دریافت کرد و در سال 1970 سه فروند نیز از ایران به این کشور امد.در سال 1977 باز 14 فروند اف5 ایی و سه فروند اف5 اف از امریکا دریافت کرد . این کشور از اف5 خود که توسط اف86 همراهی می شد در نبرد علیه سومالی در سال1977 استفاده کرد. سومالی از میگ 21 ام اف در کنار میگ 17 بهره می برد . اتیوپی که از خلبانان اسرائیلی بهره می برد طی رزم هوا به هوا دست کم 3 میگ سومالی را سرنگون کرد اگر چه سه اف5 نیز در حمله به اهداف زمینی از دست رفت.
ایران
ایران در مرحله نخست در سال 1965 توانست 11 فروند اف 5 ای و دو فروند اف5 بی را دریافت کند ولی در نهایت تا سال 1972 این کشور 104 فروند اف5 ای و 23 فروند اف5 بی را دریافت کرد.همچنین از سال 1973 این کشور دست به دریافت اف5 ایی و اف زد که در مجموع 166 فروند نیز از این دو مدل در کنار 15 فروند ار اف 5 ای به خدمت گرفت.با ورود به خدمت اف5 ایی و اف ایران دست به تحویل اف5 ای و بی های خود به اتیوپی ، کره جنوبی ، ویتنام و ترکیه زد.همچنین این کشور تا قبل از سقوط حکومت پهلوی از نسخه ای و بی در تیم اکروجت خود بهره می برد
با سقوط شاه و اغاز جنگ با عراق ، از اف5 استفاده کرد . اف5 در جنگ به دلیل سادگی بیشتر نسبت به اف 4فانتوم و اف14 تامکت در خدمت ایران و همچنین وجود قطعات ان به تعداد زیاد در انبار ارتش ایران از امادگی بیشتری نسبت به دیگر جنگنده ها برخورد دار بود. این هواپیما معمولا برای پشتبانی هوایی در خطوط استفاده میشد. دست کم بین 6 تا 11 پیروزی هوایی به دست اورد ولی تعداد بیشتری از انها سرنگون شده. اطلاع دقیقی از میزان اف5 سرنگونی شده در دست نیست ولی برخی منابع بین 25 تا 30 اف 5 را قربانی جنگنده های عراقی عمدتا میگ 21 و 23 که در خط نبرد بارها با اف5 برخورد کردند ذکر کرده اند. بیش 50 تا 100 فروند نیز بر اثر پدافند سرنگون شده است . ایران بعد از جنگ بر اساس اف5 و همان موتور و رادار طرح های چون اذرخش و صاعقه را اجرا کرد.همچنین در مرداد سال 1397 یک طرح با نا کوثر رو نمایی شد که بر اساس اف5 اف ساخته شد و دارای بدنه از نو ساخته شده کابینی ارتقا یافته است
