13تیرماه, روز دماوند بود.
روز ملی دماوند همزمان با تیرگان در مازندران با نام تیرماه سیزده شو در شب سیزدهم تیر ماه برگزار میشود. انجمن دوست داران دماوند کوه، هر ساله این جشن را در روز سیزدهم تیر در دامنههای قله دماوند در «شهر رینه لاریجان شهرستان آمل» برگزار میکنند. این جشن به ثبت ملی نیز رسیدهاست
مراسم روز ملی دماوند در سال 1394
دماوند بلندترین کوه ایران و بلندترین آتشفشان آسیا و خاورمیانه است. کوه دماوند در فاصله ۶۹ کیلومتری شمال شرقی پایتخت ایران قرار دارد. همچنین این قله زیبا در ۶۲ کیلومتری غرب شهرستان آمل و ۲۶ کیلومتری شمال شهر دماوند قرارگرفته است. عمر این کوه با استفاده از روش کربن ۱۴ دستکم ۳۸۵۰۰ سال برآورد شدهاست. دهانه آتش فشان این کوه حدود ۴۰۰ متر قطر دارد.
دهانه دماوند به قطر 400 متر
فوران گوگرد از قله دماوند
دلیل نام گذاری دماوند نیز بدین صورت است که دم یعنی بخار و آوند یعنی دارا بودن؛ در حالت کلی دماوند یعنی دارای دمه و دود و بخار که مصداق آتشفشان موجود در این کوه است. نام دماوند به دو صورت دماوند و دنباوند نوشته می شود.
دماوند و راه شیری
این عکس از مسعود قدیری، عکاس نجومی ایرانی، به عنوان یکی از برگزیدگان مسابقه عکاس نجوم سال ۲۰۲۱ که رصدخانه سلطنتی گرینویچ برگزار میکند، انتخاب شده است. در این عکس کهکشان راه شیری و صورت فلکی عقرب در سمت راست آلودگی نوری تهران دیده میشود که انعکاسش در آب پدیدار شده است
ارتفاع آن از سطح دریا 5610 متر و ارتفاع نسبی دماوند، که با اندازهگیری ارتفاع قلّه نسبت به پستترین درّهٔ بین این قله و نزدیکترین قلّهٔ مرتفعتر تعیین میشود، ۴٬۶۶۷ متر است که دماوند را در ردهٔ دوازدهم در میان بلندترین قلّههای دنیا از نظر ارتفاع نسبی قرار میدهد. در فهرست قلّهها بر پایه ارتفاع نسبی، کوه ۵٬۶۱۰ متری دماوند پس از کوههای اورست، آکونکاگوا در آرژانتین، دنالی در آمریکا، کلیمانجارو در تانزانیا، وینسون در جنوبگان، البروس در روسیه و مون بلان در آلپ، دوازدهمین کوه برجسته و مستقل دنیاست و ارتفاع نسبی آن بالاتر از کوههای کی۲، نانگاپاربات، کانگچنجونگا (این سه قله از قلل بالای 8000 متر هستند) و بسیاری از کوههای بلند دیگر است که نشاندهنده برجستگی توده آتشفشانی دماوند نسبت به زمینهای اطراف خود است. دلیل اصلی دیده شدن کوه دماوند از فاصلههای بسیار دور نیز همین ارتفاع نسبی بالای دماوند است
در این تصویر قله دماوند را از فراز قله ی کرکس در اصفهان می بینید.
دمای هوا در ارتفاعات دماوند تا ۶۰ درجه زیر صفر (در زمستان) و تا یکی-دو درجه زیر صفر (در تابستان) پایین میآید. سرعت توفان در دماوند گاهی از ۱۵۰ کیلومتر در ساعت نیز میگذرد. سرعت باد در کوهپایهها گاه به هفتاد کیلومتر در ساعت میرسد. بیشتر بادها از غرب و شمال غربی میوزند.
آبشار یخی در جبههٔ جنوبی کوه دماوند آبشاری یخزده وجود دارد که در جهان منحصربهفرد است. بلندی این آبشار ۷ متر و قطر آن ۳ متر میباشد. یخ آن هیچگاه ذوب نمیشود. در فصل تابستان، هر روز بر اثر تابش آفتاب در حدود ظهر و یک ساعت بعد از ظهر، دمای هوا به بالای صفر میرسد و به دنبال آن، آب بسیار کمی جاری میشود و در حدود ۴ بعد از ظهر، دمای هوا به زیر صفر میرسد و یخ ذوب شده دوباره منجمد میشود و بهاین ترتیب آبشاری یخی پدید میآید که همواره یخ زدهاست. در بالای این آبشار، گودالی وجود دارد که در تمام طول سال پوشیده از برف است. آبشار یخی کوه دماوند با قرار داشتن در ارتفاع ۵۱۰۰ متری، از نظر ارتفاع از سطح دریا مرتفعترین آبشار در خاورمیانه میباشد
آبشار یخی
برای رسیدن به قله دماوند، راههای مختلفی وجود دارند که شناختهشدهترین آنها این جبههها هستند:
جبههٔ شمالی
جبهه شمال شرقی
جبهه غربی
جبهه جنوبی
آسانترین این مسیرها جبهه جنوبی و سختترین آنها جبهه شمالی است
کمپ سوم دماوند در ارتفاع 4200 متری
((صحبتهای عباس ازوجی که به همراه دو همکار افغانی اش تنها افرادی بوده اند که به کوهنوردان در این کمپ خدمات ارائه می نمودند اظهار داشته; در تنهایی دچار مالیخولیایی میشویم. بارها شده که زمستانها در کمپ تنها و منتظر آمدن گروهی کوهنورد بودم و احساس کردم صدای پای کسی از پلهها میآید یا در میزنند، اما وقتی در را باز میکنم کسی پشت آن نیست! زمانی که از ارتفاع پایین میروم و این اتفاقات را برای دوستانم تعریف میکنم من را مسخره میکنند و میخندند. در حالی که هرچه در ارتفاع بیشتر زندگی میکنم، بیشتر دچار توهم میشوم.
زندگی در ارتفاع حافظه را کم میکند. بارها شده توانایی یک جمع و تفریق ساده را ندارم و از دیگران کمک میگیرم یا نوشتن نام محمد را فراموش میکنم.
ازوجی همچنین درباره پختن غذا در ارتفاع میگوید: «پختن غذا در ارتفاع کار بسیار دشواری است و چون آب به نقطه جوش نمیرسد بنابراین نمیشود در ارتفاع هر نوع غذایی را درست کرد. راهنمایان تور هم خودشان برای مسافرانشان غذا میپزند و مواد لازم را همراهشان میآورند. معمولا سوپ و عدسی برای سرو داریم و بسیاری از کوهنوردان هم به دلیل خام بودن عدسها گلایه میکنند در حالی که ممکن است برای پختن آن دور روز وقت گذاشته باشیم اما به دلیل ارتفاع نمیپزد)).
نخستین کسی که ادعای صعود به دماوند را کردهاست ابودلف خزرجی است که در سال ۲۹۲ هجری (۹۰۵میلادی) در سفرنامه خود به صعودش اشاره کرده و شرحی از قله دماوند ارائه دادهاست.
جلال رابوکی (جلال فروزان)، یک کوهنورد ایرانی بود که به دلیل صعودهای پیاپی و متهورانه به قله دماوند بین کوهنوردان شهرت داشت. رابوکی ۱۶ مسیر مختلف دماوند را شناسایی کرد. وی هم کوهنورد بود و هم کویرنورد. برای نخستین بار مسیر روستای طرود به عروسان در کویر مرکزی به طول ۱۸۰ کیلومتر را بدون استفاده از شتر در سال ۱۳۶۱ پیمود. رابوکی پایهگذار صعودهای سرعتی چندباره یک هفتهای با تغییر جبهه به قله دماوند بود و رکورد چهار صعود از چهار جبهه به دماوند در طول ۲۶ ساعت را به جا گذاشت. یعنی در طول حدودا یک روز از قله از چهار مسیر پایین آمده و مجدداً به آن صعود کرد.
رابوکی فروردین ۱۳۸۱ درهنگام صعود به قله دماوند در شرایط بسیار نامناسب آبوهوایی جان سپرد و بعد از شش ماه جسد او را در دره یخار یافتند. تیمی ۳۰ نفره با مشکلات فراوان پیکر جلال را از ارتفاع ۴۳۰۰ متری دره مخوف یخار پایین آوردند. تنها توضیحی که میتوان برای چگونگی رفتن او از جبهه جنوبی به جبهه شرقی دماوند در آن هوای طوفانی و حرکت به داخل دره یخچالی و ریزشی یخار آورد، این است که شاید باد شدید او را به آنجا پرت کرده باشد.
مرحوم جلال رابوکی
دره مخوف یخار در کوه دماوند. در زمینه تصویر, سایه ی کوه دماوند را نیز مشاهده می نمایید.
کوه دماوند زیستگاه حیواناتی همچون روباه، شغال، میش، بز، سگ، گرگ، قوچ، گراز و خرگوش است. عمده حیات جانوری دماوند پرندگانی همانند عقاب طلایی، کبک، بلدرچین و خفاش است. دیگر جانورانی که در دماوند زندگی میکنند تقریباً ۵ نوع مار، انواع عقرب، بزمجه، انواع خانوادهٔ موشها و گورکن میباشند.
تصویر یک خرس در دماوند
قلهٔ دماوند در فرهنگ کشور ایران مظهر پایداری و استواری و یک نماد ملّی است که به عنوان اولین اثر طبیعی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و به روشهای گوناگون از آن به عنوان نمادی ملّی یاد میشود.
در پایان قسمتی از شعر زیبای ملک الشعرای بهار در مورد دماوند;
ای دیو سپید پای در بند!
ای گنبد گیتی! ای دماوند!
از سیم به سر یکی کله خود
ز آهن به میان یکی کمر بند
تا چشم بشر نبیندت روی
بنهفته به ابر، چهر دلبند
از همین کاربر بخوانید;
https://www.tarafdari.com/node/1886899
