من از لشکر شیری که به دست یک گوسفند فرماندهی میشوند نمیترسم .من از لشکر گوسفندی میترسم که به دست یک شیر فرماندهی میشوند..《اسکندر کبیر》
امروزه خیلی ها یونان و روم را یکی می‌دانند و گویی فکر می‌کنند که آنها با هم مانند برادر بوده اند. اما اینطور نیست...
این دو از لحاظ فرهنگی به هم نزدیک بودند اما هیچوقت یکی نبودند.
در تاریخ جنگهای سهمگین و خونینی میان یونانیان و رومیان رخ داده. رومیان برای هضم کردن سرزمین خدایان المپ حدود ۱۵۰ سال با یونانیان جنگیدند. حدود یک و نیم قرن طول کشید تا رومی ها این سرزمین متمدن و باستانی را تصرف کنند و در این راه جنگهای خونینی رخ داد و تلفات سنگینی به هر دو طرف وارد شد...
*********
دولتشهر های یونان باستان را میتوان زادگاه دموکراسی، فرهنگ و اساطیر غنی، مهد فلسفه، پایگاه علم و تعقل و... دانست. تالس،ارشمیدس ، سقراط ، افلاطون، ارسطو، اراتوستن ، فیثاغورس و... مثال هایی از این ظرفیت بالای علمی خارق العاده هستند.
اما یونان باستان شاخصه ای دیگر داشت که او را در بین قدرت های برتر جهان باستان قرار میدهد: جنگجویانی دلیر و شکست ناپذیر!
نام آورانی چون لئونیداس و آشیل تیزی شمشیر آنها را به شهرت رساند و فرماندهی نخبه به نام الکساندر کبیر فرهنگ و قدرت آنها را به اوج رساند...
تحت تاثیر فتوحات اسکندر صدها سال جهان تمدن باستان تحت تاثیر فرهنگ یونانی(هلنی) بود.
سالهای سال آداب و رسوم یونانی در سرتاسر تمدن های حوزه آسیای غربی، اروپا و آفریقا رایج بوده است.
شهرهایی که یونانی ها در سرتاسر این سرزمینهای تصرف شده ساختند ازجمله : باکتر(بلخ امروزی)، اسکندریه، الکساندروپولیس(مشهد امروزی)، چاراکس(بصره) و... مدت ها قطب علمی اقتصادی و فرهنگی بوده اند.
یونانی ها جنگجویانی آموزش دیده و ورزیده داشتند که قابلیت تاکتیک پذیری خوبی داشتند . از فالانژ ها و شوالیه های مقدونی گرفته تا هوپلیت های اسپارتی و کشته های جنگی فوق العاده آتنی و...
اینها همه به نوع خود برای یونان یک برتری بزرگ به حساب می آمدند.
پس میتوان نتیجه گرفت تسخیر چنین سرزمین غنی از فرهنگ و اقتدار ، برای روم لقمه راحتی نبوده است.
جنگیدن با مردانی که جلوی سپاه جاودان پارس ها کم نیاوردند و جلوی آنها سر خم نکردند و در آخر سرزمین پارس را تصرف کردند بسیار دشوار بود.
مقابله با مردانی که بهترین جنگجویان زمانه خود بودند بی نهایت سخت بود.
اما ۲چیز بسیار مهم باعث شد رومیان در این یک و نیم قرن نبرد با این غول تمدن باستانی دست بالاتر را داشته باشند:
1_اتحاد :
شهرهای یونان دائما باهم درحال نزاع و جنگ بودند. بسیار به ندرت پیش می آمد که شهرهای یونان برسر یک چیزی متحد بمانند و با هم اختلاف نداشته باشند. آنها از هر فرصتی برای تحقیر و تضعیف شهر دیگری استفاده میکردند. همانطور که در دوران جنگهای پارس چندین بار اسپارت ها و آتنی ها بر علیه یکدیگر با پارس ها متحد شدند و حتی برای تضعیف یکدیگر حاضر به باز شدن پای ایرانیان به موضوع میشدند...
درصورتیکه در سمت مقابل، روم سرزمینی کاملا متحد و دارای نظم خاص نظامی بود. تمام سربازان روم از سرتاسر سرزمین های روم فقط تحت لقای یک پرچم میجنگیدند: پرچم سرخ و عقاب بلند پرواز طلایی روم.
2_فرماندهانی خبره:
درست است که جنگجویان رومی به اندازه جنگجویان یونان قدرتمند و با تجربه نبودند اما فرماندهانی کارآمد و کاربلد و مسلط به تاکتیک های پیچیده نظامی داشتند که کار را برای یونانی ها سخت میکرد.
با وجود اینکه یونانی ها جنگجویان بهتری بودند اما از نعمت وجود فرماندهان مقتدر و کاربلدی مانند اسکندر کبیر بی بهره بودند. شاید میتوان گفت یونانی ها شیر هایی بودند تحت امر گوسفند و رومی ها گوسفند هایی بودند تحت امر شیر...
*******
این فاکتورهای مهم به رومی ها برتری بخشید و باعث شد تا صاحب قدرت و میراث عظیم یونانیان بشوند.
طی قرن ها که یونانیان به قدرت بی چون و چرای خود دلخوش بودند، حکومتی از غرب ظهور کرد که توانست وارث تاج و تخت زئوس خدای خدایان یونان بشود.
حالا ژوپیتر...
بهتر است بگوییم گلادیوس(نام شمشیر رومی) بر زیپوس(نام شمشیر یونانی) پیروز شد.
طی ۱۵۰ سال، از سال ۲۸۰ قبل از میلاد تا ۱۳۰ قبل از میلاد رومی ها توانستند در طول ۴ جنگ مهم با مقدونی ها ، ۱ جنگ مهم با سلوکیان و یک جنگ مهم با اسپارتی ها تمامی یونان و مستعمراتش از جمله آناتولی را تصرف کنند.
نکته ای که اینجا می ماند این است که با تصرف خاک سرزمین یونان هیچوقت فرهنگ یونان هیچوقت از پایداری دست نکشید. فرهنگ لاتین رومی نتوانست فرهنگ هلنی یونانی را هضم کند. حتی وقتی رومیان وارد یونان شدند به احترام این مردم متمدن و اصیل و فرهنگ با عظمتشان خیلی زود تمام خرابی های به بار آمده در اثر جنگ را جبران کردند و شهر های یونان را از نو ساختند و برای بازسازی و جبران اثرات اقتصادی حاصل از جنگ هزاران دینار خرج کردند.معابد باستانی خدایان و اساطیر هلنی بازسازی شد و مردم مانند قبل از آداب و سنت های خود استفاده میکردند و پادشاه خدایان خود یعنی زئوس را میپرستیدند. دیگر خطر جنگ و اختلافات داخلی یونان را تهدید نمیکرد. رومی ها برای یونانی ها آبادانی را آوردند و در طی صد ها سال که یونان زیر سلطه روم بود یکی از مهمترین و مرفه ترین استان های روم به شمار می‌رفت.
رومی ها از ظرفیت های فرهنگی و اجتماعی یونان استفاده کردند.صد ها اندیشمند و دانشمند از یونانی ظهور کرد که دیگر جزئی از روم بود.
یونان تا قرن ها زادگاه و پایگاه بسیاری از امپراطوران و فرماندهان قدرتمند روم بود.
پس بدانید و آگاه باشید که فرهنگ هرگز نمی‌میرد حتی اگر پهلوانان و دلاور مردان مُرده باشند.
این فرهنگ است که حتی با وجود شکست ،میتواند برای شما آبادانی بیاورد.
