آرشیوی "پرونده هالیوودی" - قسمت دوازدهم؛ آل پاچینو، چهره‌ای افسانه‌ای در تاریخ سینما
نام کامل: آلفردو جیمز پاچینو (Alfredo James Pacino)
تاریخ تولد: ۲۵ آوریل ۱۹۴۰
زادگاه: ایست هارلم، نیویورک، آمریکا
حرفه: بازیگر، کارگردان، تهیه‌کننده
کودکی و ورود به دنیای هنر
پاچینو در خانواده‌ای ایتالیایی‌تبار به دنیا آمد. پدر و مادرش در کودکی‌اش جدا شدند و او نزد مادر و مادربزرگش در محله برانکس بزرگ شد. دوران نوجوانی برایش ساده نبود: فقر، ترک تحصیل و درگیری‌های خیابانی بخشی از زندگی روزانه‌اش بود. اما علاقه شدیدش به بازیگری او را به سمت آموزش در HB Studio و سپس Actors Studio کشاند؛ جایی که زیر نظر لی استراسبرگ، متد اکتینگ (شیوه بازیگری روش استانیسلاوسکی) را آموخت. همین آموزش، اساس شیوه بازی قدرتمند، احساسی و عمیق او شد.
ورود و درخشش در هالیوود
پاچینو ابتدا در صحنه‌های تئاتر نیویورک خوش درخشید. اما نقطه انفجار کارنامه‌اش سال ۱۹۷۲ بود: انتخاب شدن توسط فرانسیس فورد کاپولا برای نقش مایکل کورلئونه در The Godfather. استودیوی پارامونت ابتدا مخالف حضورش بود، ولی کاپولا پافشاری کرد و نتیجه، خلق یکی از ماندگارترین شخصیت‌های تاریخ سینما شد.
این نقش، نه‌تنها شهرت جهانی برایش آورد بلکه او را در ردیف بزرگان هم‌عصرش مثل رابرت دنیرو و جک نیکلسون قرار داد.
بهترین فیلم‌ها و نقش‌های ماندگار
● The Godfather Trilogy (۱۹۷۲، ۱۹۷۴، ۱۹۹۰): مایکل کورلئونه؛ داستان تبدیل یک پسر معصوم به پدرخوانده‌ای بی‌رحم.
● Serpico (۱۹۷۳): براساس داستان واقعی پلیسی که علیه فساد همکارانش ایستاد. اجرای پاچینو آن‌قدر واقعی بود که تحسین جهانی به همراه داشت.
● Dog Day Afternoon (۱۹۷۵): نقش یک سارق بانک که به‌خاطر عشق دست به جنایت می‌زند؛ بداهه‌گویی‌هایش در این فیلم به تاریخ پیوست.
● Scarface (۱۹۸۳): تونی مونتانا؛ کوبایی مهاجر که به سلطان مواد مخدر می‌رسد. این نقش بعدها به یک آیکون فرهنگی بدل شد.
● Scent of a Woman (۱۹۹۲): سرهنگ نابینای بازنشسته؛ نقشی که برایش اولین اسکار را آورد. دیالوگ «Hoo-ah!» نماد این شخصیت شد.
● Heat (۱۹۹۵): تقابل تاریخی با رابرت دنیرو؛ صحنه کافی‌شاپ یکی از بهترین دیالوگ‌های دو نفره تاریخ سینماست.
● The Devil’s Advocate (۱۹۹۷): در نقش شیطان؛ کاریزماتیک و ترسناک.
● The Irishman (۲۰۱۹): به کارگردانی اسکورسیزی؛ بازگشت قدرتمند در نقش جیمی هافا.
افتخارات و جوایز
● اسکار:
- برنده: بهترین بازیگر مرد برای Scent of a Woman (۱۹۹۲)
- نامزد: ۸ بار دیگر برای فیلم‌هایی از جمله The Godfather، Serpico، Dog Day Afternoon، …And Justice for All، The Godfather Part II و The Irishman
● گلدن گلوب، ۴ بار برنده:
- Serpico (۱۹۷۴ – بهترین بازیگر مرد درام)
- Scent of a Woman (۱۹۹۳ – بهترین بازیگر مرد درام)
- Angels in America (۲۰۰۴ – بهترین بازیگر نقش مکمل تلویزیونی)
- You Don’t Know Jack (۲۰۱۱ – بهترین بازیگر مرد تلویزیونی)
● امی: ۲ بار برنده برای Angels in America و You Don’t Know Jack
● تونی: ۲ بار برنده برای آثار نمایشی Does a Tiger Wear a Necktie? و The Basic Training of Pavlo Hummel
● AFI Life Achievement Award (۲۰۰۷): جایزه یک عمر دستاورد هنری
آل پاچینو و دنیای تئاتر
اگرچه آل پاچینو با آثار ماندگار سینمایی خود همچون پدرخوانده، صورت زخمی و مخمصه در تاریخ هالیوود جاودانه شده است، اما همواره خود را بیش از هر چیز، یک بازیگر تئاتر دانسته است. او بارها در مصاحبه‌های مختلف تأکید کرده است که «تئاتر برای من پیش از سینماست، زیرا روح مرا زنده نگه می‌دارد.»
پاچینو فعالیت حرفه‌ای خویش را در دهه ۱۹۶۰ از صحنه‌های کوچک نیویورک آغاز کرد و با نمایش Does a Tiger Wear a Necktie? در سال ۱۹۶۹ بر روی برادوی درخشید. همین نقش برای او نقطه عطفی بود که راه ورودش به سینما را نیز هموار ساخت. با این حال، حتی در سال‌هایی که در اوج شهرت سینمایی قرار داشت، هرگز تئاتر را رها نکرد و همواره بازگشتی مداوم به صحنه داشت.
او در طول سال‌های فعالیت خود در تئاتر، نمایش‌های مهمی همچون ریچارد سوم، اوته‌لو، مرشد و مارگاریتا و سالومه را اجرا کرده است. پاچینو نه‌تنها به‌عنوان بازیگر، بلکه گاه به‌عنوان کارگردان نیز به صحنه بازگشته و علاقه‌مندی خود به میراث ادبیات کلاسیک و نمایشنامه‌های بزرگانی چون شکسپیر و اسکار وایلد را نشان داده است.
افتخارات او در تئاتر کمتر از سینما نیست؛ پاچینو تاکنون دو بار موفق به دریافت جایزه تونی اوارد، معتبرترین جایزه تئاتری آمریکا، شده است. به باور بسیاری از منتقدان، تسلط او بر بیان، حضور کاریزماتیک و توانایی‌اش در ارتباط مستقیم با تماشاگر، از او یکی از برجسته‌ترین بازیگران صحنه در دوران معاصر ساخته است.
برای آل پاچینو، تئاتر نه صرفاً یک حرفه، بلکه مأمن و سرچشمه الهام هنری است؛ جایی که می‌تواند به صورت زنده و بی‌واسطه، تمامی ظرفیت‌های هنری خود را آشکار کند. همین عشق عمیق به صحنه است که شخصیت هنری او را کامل کرده و به گفته خودش: «تئاتر همان جایی است که بازیگری معنا پیدا می‌کند.»
تقابل تاریخی با رابرت دنیرو
پاچینو و دنیرو، دو ستون ایتالیایی‌تبار هالیوود، اغلب به‌عنوان «دو روی یک سکه» معرفی می‌شوند:
- در The Godfather Part II هر دو حضور داشتند اما هیچ صحنه مشترکی نداشتند.
- در Heat (۱۹۹۵) برای اولین‌بار روبه‌روی هم قرار گرفتند و صحنه کافی‌شاپ میان آن‌ها به یک کلاس درس بازیگری تبدیل شد.
- در Righteous Kill (۲۰۰۸) دوباره همبازی شدند.
- در The Irishman (۲۰۱۹) همکاری‌شان بار دیگر تحسین جهانی برانگیخت.
این دوستی و رقابت همزمان، یکی از زیباترین روابط تاریخ سینماست.
زندگی شخصی
پاچینو هرگز ازدواج نکرده است، اما روابط زیادی داشته:
- با دیان کیتون (همبازی‌اش در The Godfather) رابطه‌ای عاشقانه داشت.
- با بِوری د’انجلو (بازیگر) صاحب دو فرزند دوقلو شد: آنتون و اولیویا.
- از رابطه با جان تارانت صاحب دخترش جولی شد.
- در سال ۲۰۲۳ خبرساز شد، چون در ۸۳ سالگی همراه با نور الفلاح صاحب پسری به نام رومن شد.
پاچینو فردی ساده‌زیست و اغلب از زرق‌وبرق هالیوود فاصله گرفته است.
دوستان و روابط نزدیک
● رابرت دنیرو: نزدیک‌ترین دوست و همکار هنری.
● دیان کیتون: دوست صمیمی و همبازی قدیمی.
● کارگردانان بزرگ مثل کاپولا، اسکورسیزی و سیدنی لومت که نقش بزرگی در رشدش داشتند.
واکنش‌ها و لحظات ماندگار در مراسم‌ها
- اسکار ۱۹۹۳: پس از سال‌ها نامزدی بی‌ثمر، بالاخره با Scent of a Woman جایزه گرفت. سخنرانی‌اش پر از شوخی، احساس و تشکر بود.
- گلدن گلوب ۲۰۰۴: با دریافت جایزه برای Angels in America، حضوری فروتنانه و صادقانه داشت.
- بارها در جشنواره کن و ونیز مورد تشویق ایستاده طولانی قرار گرفت.
فعالیت‌های اجتماعی و خیریه
- حمایت از تئاترهای مستقل و موسسات هنری در نیویورک
- پشتیبانی از برنامه‌های آموزشی برای کودکان کم‌برخوردار
- مشارکت در پروژه‌های ضد فقر و حمایت از حقوق هنرمندان
نکات جالب و حقایق
۱. دیالوگ معروف «!Say hello to my little friend» در Scarface یکی از نمادهای فرهنگ عامه است.
۲. سال‌ها به‌خاطر بازی‌های پرشور و فریادهای معروفش لقب «Shouting Pacino» گرفت.
۳. عاشق شطرنج است و بارها گفته که بازی شطرنج تمرین ذهنی او برای بازیگری است.
۴. او یکی از معدود بازیگرانی است که سه‌گانه کامل جوایز مهم هنری (اسکار، امی و تونی) را در کارنامه دارد.
جمع‌بندی
آل پاچینو نه فقط یک بازیگر، بلکه یک مکتب سینمایی است؛ هنرمندی که با ایفای نقش‌های پیچیده، انسانی و عمیق، هویت تازه‌ای به بازیگری داد. از مایکل کورلئونه تا تونی مونتانا، از سرهنگ اسلید تا جیمی هافا، او شخصیت‌هایی خلق کرده که نسل‌ها بعد نیز الهام‌بخش خواهند بود. پاچینو نمونه‌ای است از قدرت هنر در تغییر نگاه‌ها، و نامش برای همیشه در تاریخ سینما جاودانه خواهد ماند.
