گنجینه پادشاه بزرگ ایرانیان داریوش سوم هخامنشی که در سالهای ۳۸۰ تا ۳۳۰ قبل از میلاد می زیست بزرگترین گنج تمام دوران ها می باشد. بخشی از این گنج را امپراتور مقدونیان، اسکندر (۲۳۲ – ۳۵۶ ق.م) زمانی که در سال های حدود (۳۳۴ ق.م) کشور پادشاهی ایران را تسخیر کرد به تاراج برد.
خزانه‌هاي شاهنشاهي هخامنشي :
ماليات در ايران عهد هخامنشي از زمان جهانداري داريوش برزگ با نظم و ترتيب معين و صحيحي وصول ميگرديده است. كشورهاي تابع اين شاهنشاهي بزرگ كه هركدام بمنزله استاني بود، فراخور جمعيت و موقعيت و محصول و صادرات و بنيه مالي، مقداري جنس و مبلغي نقد يا شمش‌هاي زر وسيم ميپرداخته‌‌اند، و استانداران (شهربانان يا خشتره‌پاون‌ها) مسئول و موظف بوصول و ابصال آن بوده‌اند درنتيجه اين حساب دقيق و منظم مالياتي درطول بيش از دو سده عمر شاهنشاهي اين دودمان پارسي، مقداري زياد زر و سيم سكه يا شمش از راه وصول مالياتها درخزانه‌هاي شاهنشاهي گرد آمده بودند، و مالياتهاي وصول‌شده بخزانه شاهنشاهي واريز ميگرديد.
ازميران درآمد سالانه اطلاعی جزآنچه هرودوت و ساير تاريخ‌نويسهاي باستاني داده‌اند دردست نيست، ولي از ذخائر هنگفتي كه از خزانه‌هاي سارد، دمشق، ممفيس، بابل، شوش، تخت‌جمشيد، استهر، پاسارگاد، هگمتانه، مصر و غزه بدست اسكندر مقدوني افتاد ميتوان به ثروت بيكران اندوخته شده درخزانه‌هاي شاهنشاهي پي‌برد.
امپراطور فاتح مقدونیان اسکند کبیر در سال های 334 قبل از میلاد کشور پادشاهی ایران را تسخیر و گنجینه خرانه های شاهنشاهی : تخت جمشید - پاسارگاد - شوش - ایسوس - دمشق - آربل - بابل - سارد - مصر - غزه - و خزانه سيار همراه داريوش سوم ( شاهان هخامنشي را رسم بود كه در سپاه‌كشي ها و جنگها خزانه سياري همراه داشتند كه از ظروف و اسباب و اشياء گرانبها سرشار بود. داريوش سوم هم‌چنين خزانه معتبري همراه داشت كه قسمتي ازآن درنبرد ايسوس و بقيه در پيكارهاي بعدي و پس از مرگش بدست اسكندر افتاد) را چپاول کرد.
امپراطور فاتح تنها در تخت جمشید حدود 9000 تالت طلا و 40000 تالنت نقره به غنیمت گرفت هر تالنت طلا با معیار های امروزی حدود 26/2 کیلوگرم بود. یعنی این که بیش از 1 میلیون کیلوگرم طلا و نقره به دست او افتاد . این تازه به غیر از اشیا و جواهرات قیمتی و پارچه های زربفتی بود که او از تخت جمشید بدست آورد .
اسکندر کبیر گنجهای حاصل از تمام خرانه های تسخیر شده هخامنشیان از ایران را بر بیش از 3000 شتربارکش و 10000 جفت قاطر یعنی بیش از 23000 حیوان بارکش به کشور خود انتقال داد اسکندر در آن زمان در ایران بدون احتساب بخشی از گنجینه ها که داریوش سوم به نقاط امن برده بود 750000 تالنت حدود 19650 هزار کیلوگرم یعنی تقریبا 980 کامیون باری 20 تنی پر از طلا و نقره به غنیمت گرفت . تازه جوهرات و سایر اشیای با ارزش را به حساب نیاورده ایم . غنائم جنگی اسکندر به حدی زیاد بود که دستور داد سپرهای حفاظتی سربازانش را به نقره خالص آب نقره کاری کنند.
داریوش با کاروانی از گنج هایش به اقامتگاه تابستانی خود در هگمتانه شهر همدان امروزی در ایران یعنی جایگاه آخرین گنج خانه اش گریخت .این گنجینه حدودا نصف دارایی خاندان هخامنشی بوده بنا به نگارش های باستانی او قبل از آنکه بمیرد دستور داد که تمام طلا ها نقره ها و اشیای قیمتی دیگر را در نزدیکی شهر دفن کنند . وقتی که اسکندر اقامتگاه تابستانی را به تسخیر درآورد هیچ اثری از گنج برجای نمانده بود . او نیروهایش را وادار کرد هفته ها در اطراف شهر به دنبال گنج مدفون بگردند که جستجویی بی حاصل بود .
نزدیک به ۲۵۰ سال بعد سردار رومی مارکوس لیزینیوس کراسوس به جستجوی این گنجینه طلا پرداخت و برای آن حتی با پارتها یکی دیگر از اقوام آسیای صغیر جنگ کرد پارتها در آن زمان سلسله پادشاهی جدیدی را در ایران بر پا کرده بودند (سلسله اشکانیان). سرداران رومی ژولیوس سزار و مارکوس آنتونیوس و همچنین امپراتور روم نرون نیز همگی بدون هیچگونه موفقیتی به جستجوی گنج افسانه ای داریوش پرداختند.
در سال ۱۹۷۳ (۱۳۵۲ شمسی) شاهنشاه آریامهر محمدرضا پهلوی دستور کاوش این گنج را داد یک هیئت آمریکایی با پیشرفته ترین تجهیزات حفاری و اکتشاف به کار پرداخت اما نتوانست گنج را پیدا کند.
به این ترتیب گنجینه طلای داریوش تا به امروز همچنان در مکانی به شعاع ۱۰۰ کیلومتر در اطراف شهر همدان خفته است. گنجینه ای که معلوم نیست کی و کجا بیدار شود و جهانیان را محو عظمتش کند
