بهبهان شهری است در جنوبغربی ایران، که مرکز شهرستان بهبهان در جنوب شرقی استان خوزستان است. بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵، جمعیت شهر بهبهان ۱۲۲٬۶۰۴ تن بودهاست. آب و هوای بهبهان، نیمهبیابانی یا کوهپایهای است و بالاترین دمای آن، به بیش از ۵۰ درجه در ماههای تیر و مرداد و پایینترین دمای آن به کمتر از صفر درجه در پایان آذر و دی میرسد.
واژه «بَهو» به معنای کوشک میباشد. کوشک را قصری میگویند که در اطراف آن باغ قرار داشته باشد. پس از تخریب ارجان (شهری که در فاصله ۷ کیلومتری شمال بهبهان قرار داشته)، اهالی آنجا در محل «بَهو» خانههایی بهتر از خانههای پیشین خود میسازند که شباهت به کوشک داشتهاند. به این خانهها در لفظ اهالی بومی «بهبهو» گفته میشدهاست. برخی از مورخان معتقدند که ساکنان اولیه این شهر، بهان (سیاهچادر) نشین بودهاند و چون خانههای خود در این مکان را از سنگ و گچ ساختند، در زمستان و تابستان آسایش بهتری در آنها نسبت به چادر داشتند. پس آنجا را «بهبهان» یعنی بهتر از سیاهچادر نامیدند.
تاریخ بهبهان همواره و همه جا با تاریخ آریاگان (ارگان/ارجان) همراه بوده و اساساً یکی شمرده میشود. ایالت باستانی ارجان (شامل شهرستان بهبهان، امیدیه، آغاجاری و استان بوشهر و استان کهگلویه و بویراحمد کنونی) متعلق به دوره ایلامی، دوران میانی در ایران بود که در مرز خوزستان و فارس واقع شده بود. بر روی سکههای عرب-ساسانی و اسلامی، نام این ایالت باستانی به صورت ارجن و در منابع دوره اسلامی به صورت ارّجان نیز آمدهاست. یونانیان نیز از این شهر با نام ارکران یاد کردهاند. منابع تاریخی از نامهای دیگری چون رامقباد، بِرامقباد، اَبَرقباد، آمد قباد، به از آمد کواذ، به از آمِدِ کَواد (به معنی قباد بهتر از آمد است) برای ارجان استفاده کردهاند، که بخش دوم مشترک در همهٔ آنها به نام پادشاه قباد یکم ساسانی اشاره دارد. یوزف مارکوارت و پاول شوارتس «به از آمِدِ کَواد» را به عنوان نام رسمی ارگان میشناسد.
در تقسیمات پنج کورهای ایالت پارس در زمان ساسانیان، شهر ارگان مرکز کورهٔ ارجان با نامهای دیگر قبادخوره، کورهٔ قباد بودهاست. به گفتهٔ مورخان، کوره ارگان در اواخر دورهٔ ساسانی از شمال و شمال شرقی به استان اصفهان کنونی، از جنوب به خلیج پارس، از جنوب غربی به منطقه دورق (سُرّق)، از غرب و شمال غربی به رامهرمز، از شرق به کوه شاپور و از جنوب شرقی به ایالت اردشیرخوره میرسید. به هر روی، خرابههای شهر باستانی ارگان در ۱۲ کیلومتری شمال شرقی بهبهان در دو سوی حاشیه رود مارون نزدیک قدمگاه امام رضا واقع شدهاست، و وسعتی در حدود ۵۰۰ هکتار دارد. در نخستین پژوهشهای پیرامون شهر کهن ارجان، قدمت این شهر به دوران ساسانیان (۲۲۴–۶۵۲ میلادی) نسبت داده شده ولی در سال ۱۳۶۱ خورشیدی در نزدیکی این محوطه باستانی، آثار یک آرامگاه متعلق به حدود هزاره دوم پیش از میلاد و به دوره ایلامی کشف شد که در جدیدی در باستانشناسی این محوطه تاریخی گشود. این آرامگاه حاوی تابوتی بزرگ از جنس برنز بود. به همراه این تابوت یک حلقه طلایی، نود و هشت دکمه زرین، ده ظرف استوانهای، یک خنجر، یک میله نقرهای، تنگ و ساغر و سینی برنزی با تصاویر تاریخی پیدا شدند که به ۸۰۰ سال پیش از میلاد برمیگردند.
نقشهای سینی ارجان شامل یک گل رز شانزدهپر در مرکز سینی، سپس یک ردیف شیر، و پنج ردیف نقوش متنوع مربوط به مراسم مختلف در بقیه فضا کنده شده و فاصله بین این نقوش را چند ردیف گیس بافت پر کردهاست. بر اساس نقوش این سینی، ظاهراً یکی از فرمانروایان ایلامی برای مدتی به یکی از مناطق کوهستانی برای شکار عزیمت کرده، و در غیاب وی در محل حکومت شورش به وجود آمدهاست. شاه به محل حکومت برمیگردد و شورش را سرکوب میکند. سردسته شکارچیان نیز در یکی از نگارهها، حیوانات شکار شده را به پیش شاه میبرد و شاه طی مراسمی جشن میگیرد. همچنین، قدیمیترین تصویر از یک بربت یا چنگنواز و به قولی لیرنواز ایرانی در میان گروه نوازندگان در این سینی به چشم میخورد. در لبهٔ پشت جام نیز کتیبه ای میخی به خط ایلامی نقش بستهاست.
یکی از کشفیات مهم این محوطه تاریخی، حلقه قدرت زرینی است که در دست چپ متوفی قرار داده شدهاست. این حلقه دارای دسته استوانه ای هلالی شکل تو خالی است که دو انتهای آن به دو صفحه بیضی شکل ختم میشود. قسمت داخلی این صفحهها بهطور قرینه با نقش دو شیر بالدار که در دو طرف درخت مقدس ایستادهاند تزیین شدهاست. دور تا دور نقوش نقش گیس باف دیده میشود. در زیر پای شیرها سه ردیف نقش به صورت طاق هلالی شکل کنده شده و بر روی دسته، شیارهایی ایجاد شده که انتهای آنها به یک گل دوازده پر در قسمت بیرونیِ دو صفحه، ختم میشود. این حلقه دارای کتیبه ای به خط میخی عیلامی در قسمت دسته است که ترجمه آن کیدین هوتران پسر کورولوش است.
شهر ارجان از دیرباز مرکزیت منطقه ارگان و کهگیلویه را بر عهده داشتهاست. ارجان در زمان ساسانیان در محلی که هماکنون در بخش شمال بهبهان واقع است و یادگارهایی از تمدن ایلامی را در خود جای دادهاست بازسازی شده و به نام آریاگان نامیده شد. به نظر برخی از جمله آرتور کریستنسن (۱۹۲۵، ص۷)، بعدها قباد یکم پادشاه ساسانی در یورش به امیدا در شمال بینالنهرین (منطقه کُردنشین دیاربکر در کشور ترکیه کنونی) هشتاد هزار تن از اهالی آن را به اسارت گرفته و به ارجان آورده و شهر را بازسازی کردهاست. همچنین، ارگان به همراه دو شهر جنابا (گناوه کنونی) و رِیشهر/ریواردشیر (بوشهر کنونی) که در ایالت ارگان بودند، به مرکز تولید پارچه کتان که مردم امیدا در ساخت آن ماهر بودند، مبدل شد.
بهطور کلی، آریاگان در زمان ساسانیان یکی از چهار شهر مهم ایران بود. زمینهای حاصلخیز و آب کافی که از رودخانههای مجاور تأمین میشد باعث رونق کشاورزی این منطقه شده بود. قرار گرفتن بر راه بین فلات ایران و جلگه خوزستان ارگان را به مرکز تجاری تبدیل نموده بود که اهمیت راهبردی غیرقابل انکاری داشت. بیشتر زمینهای آریاگان به کشت انگور و زیتون اختصاص داشت و گونههای مختلف غلات در ارگان بسیار پربار بودند. بعضی از مورخین آمدن آرینها را به آسیای غربی به قرن چهار دهم قبل از میلاد و برخی به دو هزار سال قبل از میلاد مربوط میدارند. چون آثار عیلام و کلدانیان در نزدیکیهای ارجان از سنگ نبشتهها و حجاریهای تنگ سروک و غیره موجود است معلوم میگردد که ارجان از شهرهای پیش از مهاجرت آرینها بودهاست. مسعودی در کتاب مروج الذهب در شرح آتشکدههای دوگانهٔ قدیم ایران مینویسد: «آتشکده دیگری (معبد ارجان) در شهر ارگان فارس بود و به روزگار بهراسف بنا شده بود. این آتشکده پیش از ظهور زردشت، پسر اسبیمان پیغمبر مجوس بودهاست»
در روند متروک شدن و نابودی ارجان دو عامل عمده تأثیر داشت که به دو دستهٔ انسانی و طبیعی تقسیم میشود. عوامل انسانی عبارتاند از جنگهای متعدد بین مدعیان حکومت، وجود قلعههای اسماعیلی و مشکلات وابسته به آن که از جملهٔ آنان میتوان غارت، دزدی و ناامنی را نام برد. همچنین، مهاجرتهای متعدد خارج از منطقه و تغیرات اساسی در سیستم جغرافیای سیاسی-اداری ایالتهای فارس و خوزستان که باعث حذف نام ارجان شد اشاره کرد. در هر صورت، بزرگترین عامل نابودی ارجان عامل طبیعی زمینلرزه بودهاست.
به گفته ابن اثیر: به سال ۴۴۴ ق خوزستان - ارجان و ایذج (ایذه) دچار زلزله بسیار شدیدی شد. در این زلزله افراد زیادی به زیر آوار رفتند و ابنیه بسیاری تخریب و نابود شد. زلزله به قدری شدید بود که کوه شمالی ارجان به نام خاییز، ترک خورد و از آن ساختهایی با پلههایی از جنس گچ بیرون آمد.
احتمالاً این زلزله از دلایل نابودی بسیاری از زیر ساختهای آبیاری و کشاورزی شهر ارجان بودهاست؛ و پس از این زلزله زمین لرزه دیگری در سال ۴۷۸ ق مجدداً ارجان و حومه آن را تحت تأثیر خود قرار داد. ابن اثیر در این باره گفتهاست: «بسیاری از دامها و انسانها به زیر آوار رفتند» و گمان میبرند که اولین صدمات جدی به پلهای دوگانه ارجان بر روی رودخانه تاب (مارون کنونی) متعلق به همین دوره است؛ و سالها بعد این دو پل کامل ویران شدهاست. در منابع نوینی که به بررسی زلزلههای تاریخی پرداخته این زلزله تأیید شده. بدین ترتیب این دو زلزله افراد زیادی را به کام مرگ کشانده. شهر را ویران و ساختهای زیر بنایی آن را از بین بردهاست؛ و از جمعیت و اهمیت تجاری ارجان تا حدی کاستهاست. مردمی که از زمینلرزه در منطقهای که پیش از آن محل نیایششان بود و بهان نامیده میشد گرد هم آمدند و برای چندگاهی آنجا زیستند و در محلی که بهتر از «بهان» بود شهری را بنا کردند که «بهبهان» نامیده شد. در همین زمان و پس از تقسیمات جدید کشوری بهبهان از استان فارس جدا شده و به استان خوزستان پیوست.
در حدود ساعت ۱۷:۱۰ بعدازظهر ۴ آبان ۱۳۶۲، در حالی که دانشآموزان نوبت عصر مدرسهٔ حمداللّه پیروز بهبهان در کلاسهای درس خود بودند از سوی دشمن بعثی مورد اصابت حملهٔ موشکی قرار گرفتند که بر اثر آن ۶۹ دانشآموز، ۱ خدمتگزار و ۴ معلم کشته و ۱۳۰ دانشآموز و ۱۳ معلم دیگر زخمی شدند. شدت حمله به حدی بود که ساختمان مدرسه کاملاً نابود شد و دوچرخههای دانشآموزان تا فاصلهٔ بسیار دوری از محل وقوع حادثه پرتاب شد. موشکهای استفاده شده در این حمله، ساخت شوروی و فرانسه بودند.
شهر بهبهان به یک سری محلات تقسیم شده که عبارت اند از: محله عقلاییها، محله بدیعا، محله پر، مسجد بردی، پهلوانان، کاروانسرا گچپزان، محلهباقرخان، محل مکینه، شاه فضل، سادات، لب آب، درویش، محله ملک، محله در ویس، سبزپوشان، تختکشان، محسنیها، معمارها، ملایان، گود چاهک، گود بقال، کارگهٔ قنوات، گود کلو، آب خسیها، میدان، خراسانیها، آقا پیرحیدر، بازار نو، محله پیر، آهنگرها، بوعلیها، درویشها. بخشهای جدید شهر عبارتاند از: چمنک، شهرنو، ذوالفقاری، فلکه بید بلند و پل قائم.
بهبهان که در دشت و مجاورت با بلندیهای رشتهکوه زاگرس قرار دارد و از رودخانههای پرآب مارون و خیرآباد و زهره برخوردار است، دارای جایگاه اکولوژیک خاص و مناطق ویژهای است. برای نمونه، منطقه حفاظت شدهٔ خاییز در دامنه غربی رشته کوه زاگرس، گونههای کمیاب و در معرض انقراض جانوری و گیاهی مختلف را در خود جای دادهاست. در این مناطق بکر و زیبا، پلنگ، کاراکال، گربه جنگلی، گراز، کفتار، گرگ، شغال، روباه، سمور سنگی، شنگ، رودک عسل خوار، کبک، تیهو، جغد ماهیخوار، دراج، زنبورخوار، کل و بز و … دیده میشود. از گونههای جانوری بسیار کمیاب بهبهان نیز میتوان از ماهی کور غار نام برد که در ایران تنها در بهبهان و لرستان دیده شدهاست. گونه کمیاب شاهروباه نیز در بهبهان ثبت و عکسبرداری شدهاست.
در گذشته نیز قوچ و میش و همچنین آهو نیز در دشتها و تپه ماهورهای مناطق اطراف بهبهان به وفور یافت میشد، ولی متأسفانه اکنون به دلیل تخریب زیستگاهها، آتشسوزی و شکار بیرویه و غیرمجاز، شاهد چنین مناظری نیستیم.
قدیمیترین نرگسزار ایران و زادگاه اصلی آن متعلق به شهرستان بهبهان است و پس از آن در شهرهای دیگر استان فارس و خوزستان هم به مقادیر اندکی وجود دارد. گل نرگس را میتوان در دشتها و کوهپایههای زاگرس در استانهای ایلام، لرستان، خوزستان، فارس، کهگیلویه و بویر احمد مشاهده کرد. این گل در سال ۱۹۹۲ میلادی در جشنواره گل هلند رتبه نخست را به خود اختصاص داده و در ایران به علت نبود آگاهی و معرفی کافی و عدم تبلیغ دربارهٔ آن و شناسانده نشدنش تاکنون از خاستگاه آن اطلاعات کافی منتشر نشدهاست. گل دهی نرگس همه ساله از نیمه دوم سال آغاز و تا پایان بهمن و گاهی نیز نیمه اول اسفند در بهبهان ادامه دارد. در نرگس زارهای بهبهان چهار نوع گل نرگس شناسایی شده که نرگس «شهلا» وسعت بیشتری را در این مناطق به خود اختصاص دادهاست. از انواع دیگر گل نرگس هم میتوان به «پُرپر یا شصت پر»، «پنجه گربهای» و «مسکین» اشاره کرد که با وجود همه مزیتهایی که گل نرگس دارد این گل سهم ناچیزی از گردشگری گل را به خود اختصاص دادهاست.
مردم بهبهان از دو گروه بزرگ قومی تشکیل میشوند که گروه نخست، ساکنان قدیمی این منطقه هستند که آیین و آداب، پوشش و زبان ویژه خود را دارند که از نظر دستوری بطور عمده با فارسی متداول امروزی و گویشهای دیگر اقوام استان خوزستان متفاوت است. گویش بهبهانی به گویش اردکان فارس بیشباهت نیست. در گویش بهبهانی به مانند گویش کردی هورامی، جای شناسه فاعلی و مفعولی با فارسی امروزی تفاوت دارد؛ و همچنین مجموعه فعلی بار معنایی بسیار مهمتری را به دوش میکشد.
برای نمونه مجموعه فعل و شناسههای «کشتِتَم» دربردارنده شناسه فاعلی دوم شخص مفرد «ت» و شناسه مفعولی اول شخص مفرد «م» میباشد که در مجموع به جای جمله «تو من را کشتی» به کار میرود. همچنین، در مجموعهٔ «بِترِسونم» (تو را برسانم)، شناسه مفعولی دوم شخص مفرد «ت» نه تنها پیش از شناسهٔ فاعلی اول شخص مفرد «م»، بلکه حتی پیش از بن فعل قرار میگیرد. این تفاوت به جایگاه شناسه در مجموعه فعلی منحصر نمیشود، چنانکه مثلاً ضمیر فاعلی دوم شخص مفرد «ت» در جمله پرسشی بهبهانی «چِت که؟» (چه کردی؟)، از بن فعل جدا و به ابتدای جمله منتقل شده، و به انتهای کلمه پرسشی «چه» میچسبد.
دومین گروه عمده بهبهان که در مناطق باستانی همچون تنگ تکاب، پشکر، قاندها، کردستان، لاسبید و اسدآباد (که به لحاظ جغرافیایی جزو منطقه باستانی ارگان هستند) ساکن هستند که بیشتر از اقوام لر میباشند که از ابتدا در همین مناطق غیرشهری سکنا گزیدهاند. گویش لری این گروه بهطور کلی با گویش بهبهانی متفاوت بوده بهطوری که از زبان فارسی و گاهی گویش لری به عنوان زبان میانجی ارتباطی بین این دو گروه عمده ساکنان شهرستان بهبهان استفاده میشود.
نامهای قدیم بهبهان، آریاگان، ارجان (معرب ارگان) و نیز قبادخوره بوده. کی قباد ساسانی بنیانگذار قلعهٔ ارجان بودهاست. این منطقه یکی از مناطق عیلام قدیم و نیز بخشی از سرزمین اصلی ساسانیان بودهاست. راه شاهی نیز که به دستور داریوش بزرگ هخامنشی ساخته شد، از این ناحیه میگذشته و شوش را به تخت جمشید و پاسارگاد متصل میکردهاست.
معروف است که ساکنان قدیم بهبهان اصلیتی یهودی داشتهاند. وجود مقبرهای منتسب به دو پیامبر یهودی و به روایتی دو سردار یهودی در نزدیکی بهبهان یکی از این نشانههاست. جالبتر اینکه هنوز بسیاری از مردم روزهای شنبه برای زیارت این قبور به آرامگاهشان میروند. آرامگاهی که به نظر میرسد در اثر بیتوجهی به مخروبهای تبدیل شدهاست. بهبهان از قدیم دارای صنایعدستی متنوعی بوده که با برچیده شدن راسته بازار تحولات اقتصادی و ظهور مشاغل جدید اکثر آنها از میان رفتهاند.
بهبهان دارای یک فرودگاه نظامی است که متعلق به پدافند هوایی این شهر بوده و به عنوان فرودگاه اضطراری و پشتیبان فرودگاه امیدیه بودهاست و برای آن تأسیس شده و بعداً با هماهنگی فرمانداری و نیروی هوائی پروازهایی در هفته به مقصد تهران و بالعکس با استفاده از پروازهای C-۱۳۰ نیروی هوایی داشتهاست؛ ولی بنا به دلایلی در حال حاضر از این فرودگاه به جز مقاصد نظامی به هیچ عنوان استفاده نمیشود. بهبهان ایستگاه راهآهن ندارد. بنا به برنامههایی که توسط دولت اعلام شدهاست قرار است خط راهآهن شیراز، اهواز که عملیات اجرایی آن از پایان سال ۹۱ شروع شدهاست از این شهرستان عبور کند. شهرستان بهبهان دارای یک پایانه مسافربری میباشد. افزون بر این سازمانها و نهادهای مسافربری بسیاری در جای جای شهر برپا میباشد که کار ترابری مسافران را برای سفرهای درون استانی و برون استانی بر دوش دارند. از بهبهان روزانه اتوبوسهایی راهی تهران - اصفهان - شیراز - بوشهر، عسلویه - آبادان - اهواز و ماهشهر میشوند که از این میان ترددهای بین بهبهان و اهواز از همه بیشتر است.
جاذبه های بهبهان
نرگس زار: قدیمی ترین نرگس زار طبیعی ایران و منطقه زاگرس در استان خوزستان و شهر بهبهان جای گرفته است و پیشینه تاریخی آن به پیش از میلاد مسیح می رسد. مساحت این نرگس ۵۰۰ تا ۷۰۰ هکتار است و از میدان بید بلند کنونی تا منطقه تکاب و حتی کردستان بهبهان کشیده می شود.
تنگ تکاب: تنگ تکاب گذرگاه کوهستانی جاده قدیمی بین النهرین به استخر و جاده دوره اسلامی خوزستان به استان فارس بوده است. طول این تنگه ۵ کیلومتر است و رودخانه مارون از میان آن جریان دارد. تنگ تکاب از لحاظ تاریخی دارای اهمیت زیادی است.
پلاژ مارون : پلاژ مارون بهبهان مجموعه ای دلنشین در فضای سبز زیبا است که از گونه های گیاهی متنوعی نیز برخوردار است. این مجموعه از چشم اندازهای زیبایی برخوردار است و جنب دریاچه سد مارون واقع شده است. این پلاژ دارای امکاناتی نظیر رستوران، کافی شاپ، پارکینگ، فضای سبز جهت پیاده روی، آلاچیق، زمین فوتبال، زمین اسکیت، قایق سواری، دوچرخه سواری و الیبال است.
محوطه باستانی ارجان : محوطه باستانی ارجان جنب رودخانه مارون در ۱۲ کیلومتری شمال شرقی بهبهان قرار گرفته است. وسعت این محوطه حدود ۵۰۰ هکتار است و قدمت آن به دوران ساسانیان نسبت داده می شود. یکی از کشفیات مهم این محوطه تاریخی، جام طلایی ارجان است. شکل حلقه طلایی ارجان شبیه به یک نیلوفرآبی است که حامل پیام های اساطیری زیادی است. گفته می شود که قدمت این حلقه به قرن هشتم قبل از میلاد می رسد.
امامزاده اباذر: امامزاده اباذر در ۴۰ کیلومتری جنوب شهر بهبهان جای گرفته است. نقاشی ها، مشبک کاری ها و گچبری های این بنا شبیه به کار استادان شیرازی در روزگار زندیه و اوایل قاجاریه است.
قلعه گلاب: قلعه گلاب یکی از بناهای تاریخی استان خوزستان است که در روستای چم بوستان بهبهان در جوار ساحل جنوبی رودخانه زهره جای گرفته است. این قلعه یادگاری از دوره ساسانیان است که در دوران اسلامی نیز مورده استفاده بوده است.
دریاچه چاه ماری : سد دریاچه چاه ماری با ۱۰ متر ارتفاع توانایی ذخیره بیش از هفتصد هزار مترمکعب آب را دارا است و به منظور جلوگیری از بروز سیل، فرسایش، رسوب و ذخیره آب جهت مصارف کشاورزی احداث شده است. در اطراف این بند می توانید شاهد گونه های گیاهی متنوع از جمله اوکالیپتوس، کنار و کهور باشید.
پل بکان : پل بکان، پلی به جای مانده از دوران حکومت ساسانیان است که در شهر زیبای بهبهان روی رودخانه مارون قرار دارد. این پل از جمله اولین آثار ثبت شده در شهر بهبهان است و در حال حاضر متاسفانه این پل در حال تخریب است.
حمام تاریخی بکان : حمام تاریخی بکان در شهر قدیمی ارجان قرار دارد و از دوران حکومت ساسانیان در کنار رودخانه کارون و در نزدیکی روستای امام رضا به جای مانده است. معماری این حمام به صورت چهار ایوانی است و اکنون پلان آن به خاطر اینکه کف آن تا ارتفاع زیادی بر اثر ریزش سقف ها و سنگ های کناره دره پر شده است، به خوبی دیده نمی شود.
پارک بوعلی سینا : پارک بوعلی سینا یکی از محبوب ترین و پرطرفدارترین بوستان های شهر بهبهان است که اکنون به دلیل عدم رسیدگی به آن، با مشکلات و کمبودهای زیادی مواجه شده است.
منطقه شکار ممنوع کوه بدیل : منطقه شکار ممنون کوه بدیل در استان کهگیلویه و بویراحمد و استان خوزستان واقع شده است. رشته کوه بدیل از ارتفاعات مشرف به سد مارون و روستای پشگر شروع و تا ارتفاعات پیرآباد تشان و در آخر به حیات آباد خلیفه و مجید ختم می شود. این ناحیه به عنوان یکی از نقاط شکار ممنوع کشور شناخته می شود که دارای پوشش گیاهی و جانوری متنوعی است.
قدمگاه امام رضا : قدمگاه امام رضا، بنایی تاریخی است که در جوار رودخانه مارون در ۱۰ کیلومتری شمال شرقی بهبهان قرار گرفته است. مردم محلی بر این باور هستند که این بنا محل استراحت امام رضا در هنگام عزیمت به خراسان بوده است. قدمت این بنا به دوران دیالمه می رسد و در دوره های بعدی نیز تعمیراتی روی آن صورت گرفته است.
غار خفاش : غار خفاش در تنگ تکاب در شهرستان بهبهان قرار گرفته است. اهالی منطقه و ساکنین درباره این غار داستان ها و افسانه های زیادی نقل می کنند. در سمت راست ورودی این غار، کتیبه ای تاریخی وجود دارد. گفته می شود که عمق غار خفاش حدودا ۲۰ متر است.
موزه بهبهان: موزه بهبهان از آذر ماه سال ۱۳۸۲ با جمع آوری اشیا برای قسمت مردم شناسی شروع به کار کرد. پس از گذشت پنج ماه از افتتاح این موزه، اشیای متنوعی نظیر وسایل زینتی، ابزار کشاورزی، پوشاک سنتی و ظروف با کمک مردم شهر بهبهان و مردم روستاهای اطراف در این موزه گردآوری شد. موزه بهبهان به طور رسمی در دو بخش باستان شناسی و مردم شناسی در سال ۱۳۸۴ افتتاح شد.
دریاچه چاه ماری : دریاچه سیل بند چاه ماری در استان خوزستان واقع است. این بند با ۱۰متر ارتفاع مفید و ۱۲ متر ارتفاع نهایی توانایی ذخیره سازی بیش از هفتصد ۷۰۰ هزار متر مکعب آب را داراست که جهت اهدافی چون جلوگیری از بروز سیل ، فرسایش و رسوب و ذخیره آب جهت مصارف کشاورزی کاربرد دارد. در سالهای ۷۹ تا ۸۵ مساحت ۳۵۰ هزار متر از اراضی مشرف به این بند با گونه های مناسب و سازگار از جمله اوکالیپتوس ، کنار و کهور درختکاری شد و منطقه بسیار زیبا و مفرحی برای گردشگران بوجود آورد. دسترسی به این منطقه از طریق شهرستان بهبهان، جاده ارتباطی شهرستان امیدیه، جاده سد چاه ماری قابل دسترسی است.
قلعه گلاب : قلعه گلاب یکی از آثار تاریخی استان خوزستان است که در روستای چم بوستان از توابع بخش زیدون شهرستان بهبهان در ساحل جنوبی رودخانه زهره قرار دارد. این قلعه از آثار دوره ساسانی در استان خوزستان می باشد که در دوره اسلامی نیز مورد استفاده بوده است. به گفته ابن بلخی، این قلعه در قرن ششم هجری قمری (سال ۵۱۰)، در اختیار امیر فرامرز بن هداب بوده و در قرن نهم هجری قمری (سال ۸۲۴)، مرکز حکومت امیر شیخ لیراوی بوده است. راه قلعه گلاب از گوشه شمالی کوه آغاز شده که با پیچ های زیاد و شیب تندی در جهت شمال غربی و جنوب غربی امتداد می یابد.
حلقه قدرت ارجان : در سال ۱۳۶۱ در ارجان بهبهان آرامگاهی مربوط به عیلامیان کشف شد. این آرامگاه حاوی تابوتی بزرگ از جنس برنز بود. به همراه این تابوت یک حلقه طلایی، نود و هشت دگمه زرین، یک خنجر، یک میله نقره ای، تنگ و ساغر و سینی برنزی، ده ظرف استوانه ای شکل پیدا شد. حلقه طلایی قدرت در دست چپ جسد قرار داشت. در محل دسته حلقه نوشته شده است: کیدین – هوتران پسر کورلوش
..........................
آرشیو