شهر رودسر (به گیلکی: رۊدˇسر)، (نام قدیمی به گیلکی: هۊسم)، از شهرهای استان گیلان است. جمعیت این شهر ۴۰۰۰۰ نفر است و در شهرستان رودسر قرار دارد. این شهر در گذشته مرکز حکمرانی زیدییان و لنگر پسر وشمگیر از خاندان زیاریان و زادگاه خاندان بویه (در روستای بویه، املش کنونی) بوده‌است. اولین شغل اصلی مردمان رودسر بعد از پیدایش این منطقه صیادی بوده است. صیدرمحله یا صیدگرمحله:از محلات قدیمی شهر رودسر که بنا به روایتی در اصل بخاطر سکونت صیادان محلی در این ناحیه که به امر صید و صیادی در سواحل دریای خزر و رودخانه های پیرامون آن اشتغال داشتند، صیدگر محله می‌نامیدند که به تدریج و مرور زمان به صیدرمحله موسوم گردید. از خاندان صیدگر میتوان به عنوان مردمان قدیمی شهر رودسر و صیدرمحله نام برد.
آنچه در مورد وجه تسمیه این شهر میتوان بیان نمود؛ این است که رودسر در قرون گذشته «هوسم» نامیده می‌شود و حاکم بیه پیش در قرن هشتم هجری هوسم را که در جریان سوانح طبیعی ویران شده بود بازسازی کرد و بعد آن را رودسر نامید. گویا دلیل نامگذاری هوسم به رودسر اشتغال مردم به کشتی سازی و رونق تجاری و کسب مردم از طریق کشتی به باکو و بندر انزلی بود. مردم رودسر گیلک هستند و به زبان گیلکی سخن می‌گویند.
مقدسی قدیمی‌ترین تاریخ‌نگار کشورمان در سال ۳۷۵ر ه.ق هوسم را با بازاری خوب که مسجد جامعی بزرگ نزدیک مقر حاکم قرار دانسته وصف نموده‌است. وی در ادامه اضافه کرده که رودخانه ای پرآب از شهر هوسم می‌گذرد و دارای پلی از قایق میباشد. این ناحیه مرکز اقامتگاه حاکم علوی «داعی محمد حسن الا طروش» که در نیمه دوم قرن سوم هجری بدون شناسایی خلیفه بغداد و بی اعتنا به او حکومت مستقلی در این ناحیه داشت به‌شمار می‌رفت. حمدالله مستوفی که به سال ۴۷۰ هجری از هوسم دیدار کرده دربارهٔ این شهر می‌نویسد: «هوسم نزدیک دریا قرار داشته و بندر کشتی‌هایی است که از گرگان، طبرستان و شیروان می‌آیند». رابینو که قریب ۸۰ سال پیش از رودسر دیدار کرده ساکنان رودسر را چنین توصیف می‌کند: «مردم رودسر با ملایمت طبع و علاقمندی به مذهب اسلام معروف می‌باشند. کرجی‌ها (قایق بزرگ و کشتی کوچک) تقریباً تا نزدیکی ساحل می‌آیند و ماهی شور، ماهی دودی، همچنین قند، قماش و نفت با خود از بندر انزلی به رودسر می آروند. بازرگانی برنج با روسیه توسط مسلمانان باکو در رودسر جریان دارد». اما اگر بخواهیم گذری کوتاه نیز بر تاریخ رودسر بیفکنیم باید این کار را از دوره رضا خان آغاز کنیم که بعد از به قدرت رسیدن مناطق شمالی ایران که از نظر وی دارای اهمیتی خاص بود. بازسازی شدند که نمونه بارز آن در ساختمان قدیمی شهرداری و مجموعه ساختمانهای قدیمی میدان شهرداری مشاهده کرده. این آثار در دوره حکومت فرزندش محمدرضا نیز حفظ گردید و پس از انقلاب اسلامی تا به امروز مورد مرمت قرار گرفته‌است.
از مهم‌ترین مفاخر فکری و فرهنگی این شهر نیز میتوان به وجود دانشمند بزرگی چون امام فخر رازی (اهل سنت)اشاره کرد. در کتاب جغرافیایی گیلان نوشته م. م لاهیجان می‌خوانیم که: از رودسر (هوسم) دانشمد بزرگی برخاسته مانند امام فخر رازی و پدرش که هوسمی بوده‌اند. از شخصیت های برجسته سیاسی این شهر آقای محمدحسن درویشی نماینده وزیر و مسئول هماهنگی هیأت‌های رسیدگی به تخلفات اداری در سال 1392 است.
معمار معروف این شهر استاد عزت دسترنج بوده است که حمام معروف رودسر معروف به دسترنج از ساخته های ایشان می باشد. این حمام در سال 1315 تا 1325 ساخت آن به طول انجامید چون ایشان در آن زمان به درجه استادی نرسیده بودند نقشه آن توسط استاد خسرو جلالی نژاد (که او هم از معماران بنام رودسر بود) طرح ریزی گشت.حمام مذکور در زمان خود مورد استفاده بسیاری از اهالی رودسر کلاچای و املش و توابع دیگر این شهر قرار گرفت.اما در حال حاضر با فرسایش بنای حمام در طول سالیان زیاد بقاقایی اندک از آن باقی مانده است.
از محصولات تولید شده در رودسر میتوان برنج، چای، مرکبات، گندم، جو، فندق، گردو، حبوبات، گل گاوزبان و انواع سبزی و ابریشم را نام برد. تنوع و فراوانی در رودسر باعث شده تا بازار هفتگی آن که در روزهای یکشنبه دایر می‌گردد از رونق فراوانی برخوردار باشد. بافت چادرشب، لباس قاسم‌آبادی، حصیر، جوراب پشمی، زنبیل، نمد بافی و تولید انواع سرامیک و سفال، نان تمیجان، کلوچه، ماهی سفید، کفال، کولی و… را نام برد که اغلب در یکشنبه بازار رودسر عرضه می‌گردد.
موقعیت شهر رودسر در داخل شهرستان رودسر مشتمل بر بخش غربی آن شهرستان است. شهر رودسر از شرق به شهر کلاچای (دیگر شهر در شهرستان رودسر)، از شمال به دریای کاسپین و از غرب به شهرستان لنگرود واز جنوب به شهرستان املش و سلسله کوه های البرز منتهی می‌شود. رودسر، از شمال به دریای خزر، از جنوب به رشته کوههای البرز، از خاور به رامسر و از باختر به املش و لنگرود منتهی می‌شود.
قسمت کوهستانی شهرستان رودسر، خوش آب و هوا و سردسیر است. قسمت شمالی این شهرستان که در قسمت حاشیه جنوبی دریای خزر و منطقه جلگه ای قرار گرفته‌است، ناحیه‌ای مرطوب است. رودخانه پلرود، کیارود و شیرارود، در این شهرستان جریان دارند.
شهرستان رودسر، در تقسیمات جدید کشوری ایران که در زمان رضا شاه پهلوی شکل گرفت، از بخش‌های شهرستان رشت بود. در ۲۸ خرداد ۱۳۲۴ به تصویب هیئت وزیران، لاهیجان به شهرستان تبدیل شد و رودسر همراه با لنگرود از رشت جدا و تابع شهرستان لاهیجان شدند. رودسر هم‌اکنون شهرستانی مستقل و دارای چهار بخش کلاچای، چابکسر، رحیم آباد و رودسر و ده دهستان است.
مشاغل سنتی مردمان شهرستان رودسر، به علت قرار گرفتن در کنار دریا و جنگل‌ها و زمین‌های پست مناسب بیشتر کشت گل گاوزبان و ماهیگیری و دامداری (تنها افراد گالش)و تمامی مشاغل مرتبط با آن است. همچنین مشاغلی مانند کوزه‌گری و کاشی سازی و حصیر بافی و دوزندگی، از مشاغل سنتی رودسر تلقی می‌شوند.
چای، برنج و مرکبات و گردو و فندق و گل گاو زبان، عمده‌ترین محصولات کشاورزی این شهرستان می‌باشند. ضمن اینکه آلوچه وحشی، گوجه سبز، سیب زمینی، کیوی، انگبین، کونوس یا ازگیل، انبوه یا ازگیل ژاپنی، خرمالو و فوجی‌آنیز در آن تولید می‌شود. شهرستان رودسر رتبه نخست تولید گل گاوزبان استان و کشور را به خود اختصاص داده است. گل گاو زبان در طب سنتی از گذشته‌های دور تاکنون در ایران مصرف فراوان داشته است و از نظر طب سنتی ، برگ و گل گاو زبان با طبیعت گرم دارای اثر نشاط آور ، مقوی قلب و اعصاب و شاداب کننده رخساره است . در طب سنتی مصرف این گیاه دارویی برای ناراحتی‌های تنفسی به ویژه در رفع عوارض گریپ و سرماخوردگی درمان بیماری‌های کلیوی به ویژه ورم کلیه مفید است .
مردم شهرستان رودسر از تیرهٔ دیلمی با رنگ پوست سبزه هستند و گویش شان از زیر شاخه‌های زبان پهلوی میباشد و شامل لهجه جلگه‌ای بیه پیشی، کوهستانی گالشی است و دارای مهاجرین از بیه پس با رنگ پوست روشنتر می‌باشند. عمده مهاجرین این شهر را سادات و علویون تشکیل می‌دهند که در زمان حکومت آل بویه به رودسر مهاجرات کردند. سادات مرعشی، سادات کیایی و دیگر سادات شجره نامهٔ سادات از خانواده‌های جوانمرد، میر ریسی، ریسیان، و اقوام آنها در دست است. شجره نامه خانوادهٔ طالب زاده نیز موجود است که یک نسخه از آن در قم نگهداری می‌شود. سادات رودسر از ریشه‌های حسینی و حسنی و گاهی موسوی هستند. در این میان بر طبق تحقیقات و شواهد خانوادهٔ طالب زاده از سادات حسنی و باقی خاندانها از سادات حسینی بازیابی شده‌اند. سادات میرکیایی، مشتمل بر خانواده‌های میرکیایی، کیایی، میرشکارو… از سادات کیایی و بازماندگان حکومت کیا بازیابی شده‌اند.
در جنوب شهر واجارگاه از بخش کلاچای روستایی به نام "سیاه‌کله" (رودسر) وجود دارد که ۹۸٪ جمعیت آن از سادات موسوی هستند.مردم شهرستان روسر، دارای عواطف و پایبند به اصول مذهبی (طوری که گیلانیها، شهر رودسر را قم گیلان می‌شناسند) می‌باشند. این مطلب را رابینو در کتاب «ولایات دارلمرز گیلان»، بدین صورت نقل کرده‌است: مردم رودسر، به ملایمت طبع و علاقه‌مندی به مذهب معروف می‌باشند.
جاذبه های رودسر
ساحل رامدشت و رودسر: این ساحل زیبا با چشم اندازهای طبیعی خود از مکان های دیدنی رودسر به شمار می رود که بیشتر گردشگران از آن دیدن می کنند پارک ساحلی که در اطراف این سواحل قرار دارد نیز از امکانات مهم در این منطقه است.
جواهردشت: ییلاق جواهردشت با لقب عروس دشت‌ها، در خطه سرسبز گیلان واقع شده است. طبیعت بکر، دشت‌های وسیع و سرسبز، هوای پاک، سکوت وصف‌ناپذیر و بسیاری موارد دیگر در این منطقه ییلاقی در شرق گیلان جمع شده‌اند و وجود گیاهانی مانند میش گوش و انواع گل‌های مختلف با رنگ‌های متفاوت از جمله زیبایی‌های این منطقه هستند.
قلعه گردن: قلعه گردن بنایی کهن و ارزشمند از دوران سلجوقیان است. قلعه گردن یکی از جاذبه‌های تاریخی رودسر است، که بعد از مرمت مورد بازدید بسیاری از گردشگران قرار گرفته است. باستان‌شناسان در هنگام کاوش به یک گور دسته جمعی نیز دست یافته‌اند که نشان‌دهنده تاریخی بودن این قلعه است. قلعه در محیطی سرسبز بنا شده و از جنس سنگ و ساروج است، با توجه به مصالح سازنده آن به‌عنوان یکی از اولین ساختمانهای گیلان شناخته می‌شود.
گنبد پیر محله: گنبد هشت ضلعی پیرمحله یکی از منطقه های تاریخی رودسر است که از عجایب هفتگانه گیلان است. ساخت این بنا به صورت هشت ضلعی میباشد. شنیده ها حاکی از آن است که این بنا مربوط به دوره ی سامانیان است.
بنای تاریخی شهرداری رودسر: شهرداری رودسر در استان گیلان نمونه ای از دوره تحول در معماری ایران است بنای تاریخی شهرداری رودسر در جنوب غربی میدان امام رودسر واقع شده است شهرداری رودسر بنایی است مربوط به دوره پهلوی اول که دارای گچبری های بسیار زیبایی می باشد که در دهه اول دوره پهلوی با الهام از مغرب زمین و اکثرا توسط معماران آلمانی یا ارمنی بنا گردیده است . این مجموعه به دلیل اهمیت آن که بازگوی خاص از یک دوره تحول معماری ایرانی است که به شماره ۱۵۱۹در سال ۱۳۳۶هجری شمسی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است .
پل تاریخی تمیجان: این پل خشتی در دوره صفوی روی رودخانه تمیجان ساخته شده است. یکی از جاذبه‌های پل تمیجان، سنگ‌فرش بودن کف پل است. این پل دارای چهار دهانه است. در ساخت پل تمیجان از شیوه معماری دوره صفوی استفاده شده است.
کوه عروس و داماد رودسر: کوه عروس و داماد یکی از عجایب اشکورات است که در روستای زیاز واقع شده است. این روستا با روستاهای آغربن کندسر، گرمابدشت، دیورود و سجیران همسایه بوده و در ۲۶ کیلومتری بخش رحیم آباد و ۴۱ کیلومتری جنوب غربی شهرستان رودسر واقع شده است.در شمال منطقه سی پل، کوه سنگی با شیب بسیار تند واقع شده است که در بالاترین نقطه آن دو مجسمه سنگی به شکل عروس و داماد قرار دارد. کوه عروس و داماد به واسطه اینکه در بین کوههای دیگر اشکور از زیبایی و شکوه خاصی برخوردار است، نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب نموده و ناخودآگاه متوجه عظمت خالق هستی که باعث این همه زیبایی است، می‌کند.
آبشار سجیران: آبشار سجیران در 20 کیلومتری جنوب رحیم آباد است که یکی از جلوه های ویژه طبیعت، آبشار است که با به هم پیوستن چشمه های زلال آب به وجود آمده است. این آبشار در دامنه های غربی کوه سماسوس قرار دارد که مسیر دسترسی به آن از کلاچای و رحیم آباد، ما بین رودسر و رامسر می گذرد.
آبشار میلاش: آبشار سحر انگیز میلاش؛ شاخص ترین، بزرگ ترین و زیباترین آبشار منطقه رحیم آباد است که در یک کیلومتری غرب روستای میلاش و در مسیر رودخانه میلاش قرارداشته و از کوه بندبن سرچشمه می گیرد. روستای میلاش در ۳۰ کیلومتری بخش رحیم آباد و ۴۵ کیلومتری جنوب غربی شهرستان رودسر واقع شده و از روستاهای دهستان اشکور سفلی است، به غیر از این آبشار منطقه ” کهنه سره ” از نقاط باستانی روستا بوده و سکونتگاه انسان های گذشته به شمارمی آید.
بازار هفتگی رودسر: رودسر در فاصله ۷۰ کیلومتری شهر رشت قرار دارد و در همین فاصله، دو بازار هفتگی دیگر در روز یکشنبه برگزار می‌گردد که هیچ‌کدام رونق و گستردگی بازار رودسر را ندارند. در بازار رودسر معاملات کلی بر روی برنج، چای، ابریشم و مرکبات میباشد اما محصولات فصلی مانند فندق و گردو و گیاهان دارویی و نهال‌های مختلف نیز در آن به فروش می‌رسد.
سجیران: روستای سجیران از نواحی بکر شهر رودسر است. دشتی پرگل، غاری باستانی و آبشاری زیبا همگی تشکیل‌دهنده جلوه‌ای خاص از زیبایی‌های طبیعت‌اند. آبشار سجیران از به هم پیوستن چندین چشمه به وجود آمده است. صدای فرو ریختن آب از بالای صخره بسیار دلنشین و گوش‌نواز است. چشمه آب معدنی سجیران نیز یکی دیگر از مکان‌های گردشگری این محل است. آب این چشمه آبی گواراست و برای درمان سنگ کلیه مفید است.
رامدشت: یکی از جاذبه‌های دیدنی شهرهای شمالی کشور ساحل دریای خزر است. بعضی از ساحل‌ها به دلیل نزدیکی به جنگل و کوهستان منظره‌ای زیبا و منحصربه‌فرد دارند. ساحل رامدشت در شهر رودسر نیز از ساحل‌های زیبا و بکر استان گیلان است؛ ساحل ماسه‌ای زیبا و یکدست رامدشت محلی مناسب برای تفریح و سرگرمی است. یکی از سرگرمی‌های گردشگران در این ساحل فوتبال ساحلی است که شور و هیجان خاصی دارد.
سرولات: روستای زیبای سرولات از مکان‌های دیدنی است که در شهر رودسر قرار دارد. این روستا با چشم‌انداز دره و جنگل منظره‌ای تماشایی در برابر چشمان شما خلق می‌کند. طبیعت سبز و زیبای اطراف رودخانه خروشان آچی‌رود تماشایی و کم‌نظیر است. چشم‌اندازهای طبیعی روستا مانند تابلویی زیبا از طبیعت تحسین‌بر‌انگیزند. چشیدن طعم غذاهای محلی گیلان در ییلاقی خوش آب‌و‌هوا بسیار به‌یادماندنی است.
.......................................
آرشیو
