شلمزار مرکز شهرستان کیار
شَلَمزار، شهری از توابع بخش مرکزی و مرکز شهرستان کیار در استان چهارمحال و بختیاری است. منطقه گردشگری دهستان مشایخ در نزدیکی این شهر قرار دارد.
شلم در دایرةالمعارف علی اکبر دهخدا به معنی کتیرا می‌باشد و لذا شلمزار به معنی کتیرا زار یعنی جایی که کتیرا در آن بسیار می‌روید می‌باشد اکنون نیز گیاه کتیرا در کوه‌های اطراف وجود دارد. البته وجه تسمیه‌های دیگری نیز بیان شده که سندیت محکمی ندارد از قبیل شالم زر یعنی کسی که شالی از طلا دارد این حاکی از حکایتی است که دریکی از کتب ارامنه ساکن شلمزار قدیم نوشته شده که بیان‌کننده داستانی از نبرد پهلوان شاه عباس با یک مرد تنومند و قوی از ارامنه شلمزار بوده‌است و دیگر آنکه برخی گفته‌اند شلمزار به معنای دشتی است که در آن شلم (گیاهی از خانواده کتیرا) می‌روییده و برخی گفته‌اند شلم با ضمه تلفظ شده و به معنای محلی بوده که پس از بارندگی همراه با گل و شل می‌شده‌است.
مردم این منطقه لر بختیاری هستند و به گویش بختیاری تکلم می کنند که اکثر مردم از طوایف دورکی باب هستند. بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۶٬۸۹۹ نفر (۲٬۱۱۶ خانوار) بوده‌است.
زمین‌های کشاورزی شلمزار به وفور در این شهر دیده می‌شود؛ که این شهر یکی از بهترین دارنده‌های زمین‌های حاصلخیز به نام‌های دیز دشت، شلمزار بالا، چاری، سل آباد، سر سه گرد، در استان چهارمحال و بختیاری می‌باشد. این شهر دارای باغهایی به نام‌های احمدآباد و چزغان، چنار سبز، همایی، قزلجه و دولا می‌باشد.
کارخانه مواد شوینده اطلس شیمی آذرخش و کارخانه آرد سازی و کارگاه‌های متعدد ترشی‌سازی از صنایع شهر هستند. لازم است ذکر شود که در این شهر فرش‌های متعددی با نقش‌های ترنج و خشتی در قدیم توسط همین اهالی بافته می‌شد که از شهرت زیادی برخوردار بودند. منبع درآمد اهالی شلمزار= مهمترین شغل‌های این شهر کامیون داری و مشاغل متعدد در کویت و سایر کشورهای حوزه خلیج فارس می‌باشد بنابراین مردمان این دیار نسبت به اطراف مسطیع تر می‌باشند.
شلمزار به دلیل ارتفاع بیش از دو هزار متری از سطح دریااز سوی کارشناسان ورزشی به عنوان یکی از مستعدترین مناطق برای ورزشهای انفرادی به ویژه دو و میدانی در ایران اعلام شده‌است.[۳] عباس صمیمی، محمد صمیمی ،دانیال صفی و محمود صمیمی از جمله نام آوران این شهر در رشته پرتاب دیسک هستند.
شهرستان کیار
شهرستان کیار، یکی از شهرستان‌های استان چهارمحال و بختیاری است. مرکز این شهرستان، شهر شلمزار است. مردم این شهرستان از ایل اصیل بختیاری هستند و زبان آنها هم زبان لری بختیاری است. بخش ناغان و دهستان مشایخ از توابع این شهرستان است. این شهرستان در سال ۱۳۸۶ خورشیدی با ارتقاء بخش کیار به شهرستان، تشکیل شد. شهرستان کیار با تفکیک بخش کیار از شهرستان شهرکرد و بخش ناغان از شهرستان اردل شکل گرفته‌است.
به هنگام تبدیل شدن بخش کیار به شهرستان، قسمت‌هایی از شهرستان اردل به شهرستان کیار افزوده شد. قلعه صمصام السلطنه به دستور نجفقلی خان مشهور به صمصام السلطنه در مرکز شهرستان کیار شهر شلمزار ساخته شده‌است. این شهرستان و به ویژه شلمزار، خاستگاه مشروطه ایران است.چشمه گهرو، روستای گردشگری دوپلان، روستای دورک شاهپوری(اناری)، آبشار دره عشق و روستای توریستی پوراز از جمله نقاط بکر و دیدنی این شهرستان هستند. مردم شهرستان كيار از قوم لر و ايل بختیاری مي‌باشند كه اكثر از طوايف دوركي باب و از طوايف زراسوند٬ گندلی٬ اسیوند,مشایخ و ... هستند و به زبان لری با گویش بختیاری تكلم مي‌كنند.
یکی از نکات جالب در شهرستان کیار نزدیکی شهر شلمزار مرکز این شهرستان به سایر مراکز شهرستان استان چهارمحال و بختیاری است ،جالب است بدانید فاصله ی شلمزار از شهر های فارسان ،اردل ،شهرکرد و بلداجی( یکی از شهرهای شهرستان بروجن ) 35کیلومتر است . شهرستان کیار یکی از زیباترین شهرستان های استان چهارمحال و بختیاری است که جدای از قدمت بسیار زیاد شهر ها و روستاهای خود دارای مناطق گردشگری بسیار است . صنايع دستي رايج در اين شهرستان عبارتند از: انواع بافته های داری نظیر گلیم، جاجیم و... از مهمترين سوغات محلي اين شهرستان ميتوان به انواع لبنيات،پولكي ونبات و...اشاره كرد.
جاذبه کیار
قلعه صمصام السلطنه: قلعه صمصام السلطنه به دست صدر اعظم ايران در دوره مشروطه نجفقلی خان ملقب به صمصام السلطنه که دارای ايوان و پيشخوان ستون دار سنگی است، در شلمزار ۴۰ کيلومتری شهرکرد واقع گرديده است. مساحت اين قلعه حدود هزار متر مربع است. شكل بنا مستطيل بوده و در دو طبقه ساخته شده است، طبقه اول دارای چندين اتاق با پوشش طاق و تويزه و با خشت خام ساخته شده است و بسيار محكم و استوار باقی مانده است. جلو اين اطاق را ايوانی با ستون های سنگی در بر گرفته است كه با نقوش حجاری شده گياهی ترئين شده است. طبقه دوم كه ايوانی ستون‌دار مشابه طبقه همكف داشته است خراب شده و آثار زيادی از آن باقی نمانده است.
دریاچه شلمزار: دریاچه شَلَمزار در جنوب شرقی شهر شلمزار از توابع شهرستان کیار و در فاصله ۴۰ کیلومتری شهرکرد (مرکز استان چهارمحال و بختیاری) قرار دارد. دریاچه شلمزار یکی از زیباترین، آرامترین و مهمانپذیرترین مکان های تفریحی و گردشگری است که در طول سال خصوصا در فصول گرم سال پذیرای خیل مسافرانی است که از اقصی النقاط ایران اسلامی به این گردشگاه زیبا سفر می کنند. برای رسیدن به این مکان لازم است از جاده مواصلاتی شهرکرد، شلمزار، گهرو، ناغان به سمت شلمزار حرکت نمود و پس از ورود به شهر شلمزار با کمک تابلو های مسیر نما یا اهالی شهر به مسیر دریاچه را که در شمال شهر واقع است وارد شد. جاده ی پر پیچ و خم و زیبای این مکان که از میان مزارع کشاورزان می گذرد آغاز گردش خاطره انگیز و به یاد ماندنی است. با عبور از این مسیر دل انگیز و طی مسافتی کمتر از 3کیلومتر از شهر شلمزار چشمه ی پر آب و زیبای شلمزار که دریاچه ای زیبا و چشم نواز را به نمایش گذاشته است قابل مشاهده است.
غار تنگ خراجی: در کیلومتر ۲۵ جاده شهرکرد به شلمزار، منطقه‌ای به نام تنگ خراجی وجود دارد که در این منطقه تعدادی غار و پناهگاه سنگی دیده می‌شود. غار تنگ خراجی در ۴ کیلومتری روستای خراجی و در قسمت شرقی کوه جهانبین واقع شده است. مسیر غار دارای سنگ‌هایی زیبا به شکل گُل کلم و در عین حال تیز پوشانده است که به دلیل باریک بودن مسیر پیمایش، سبب پاره شدن لباس می‌گردد. نزدیکی آن به جاده نیز یکی از فواید آن به حساب می آید. قسمت ورودی این غار بسیار کوچک است و باید به شکل سینه خیز وارد آن شد. کسانی که پهنای شانه شان بیشتر از ۴۰ سانتی متر است و یا شکم بزرگی دارند به هیچ وجه نمی توانند از در ورودی این غار رد شوند. گذرگاه غار آنقدر کوچک است که با داشتن کمترین تعداد لباس هم باز ممکن است لباس شما تکه تکه شود. سنگ های گل کلم خیلی قشنگ و همچنین برنده ای در راه غار وجود دارد که اگر با آن ها تماس پیدا کنید درد بسیاری خواهید کشید، تقریبا ۱۵ متر پایین تر، روزنه خیلی کوچکی را مشاهده می کنید که تردد از آن خیلی سخت است. پیمودن مسیر این غار نیازمند توانمندی جسمانی و فنی خیلی زیادی است و مردم ریز اندام، دشواری کمتری به منظور رد شدن از روزنه های غار را دارند.
کاخ قلعه دزک: قلعه تاریخی دزک یکی از تاریخی ترین و زیباترین قلعه تاریخی استان چهارمحال و بختیاری است که هر ساله پذیرای مسافران بسیاری در ایام نوروز است. مجموعه ساختمانی قلعه دزک به عنوان یکی از آثار ممتاز فرهنگی و هنری در روستای دزک واقع در شهرستان کیار و در 35 کیلومتری شهرکرد است. این قلعه عمارت و خانه، مسکونی چند نسل از ایلخانان بختیاری بوده است که نویسندگان متعدد ایرانی و خارجی چون راولینسن، ایزابل برد بیشاپ، هنری رنه دالمانی، شونمان، ویلسون و غیره از آنها با تحسین یاد کرده اند.تاریخ احداث شالوده و قسمت اصلی قلعه که در اصطلاح آن زمان معروف به ود دیوانخانه بوده و شامل اطاقها و اسکلت طبقه همکف بنای کنونی است به سال ۱۲۹۲ قمری می رسد و از آن پس تا سال ۱۳۲۵ قمری که آخرین لوحه تاریخدار این مجموعه نصب شده به تدریج قسمتهای دیگری شامل عمارات اندرونی، حیاتهای خلوت و سایر بخش ها بر بنای اصلی افزوده شده و تزئینات آن در چند مرحله توسعه یافته و تکمیل شده است. تالار آئینه این مجموعه از آثار ممتاز قلعه تاریخی است. چهار محل از نقاشی های دیواری این تالار بصورت شیشه نقاشی «دو پوسته عکس درهم» است که نمای کامل سه بعدی دارد و نمونه های مشابه آن در جهان بسیار کمیاب است.
دره عشق : دره عشق از زیباییهای طبیعت استان چهار محال و بختیاری است. طولانی ترین رود ایران در میان دره عشق جریان دارد و امکان ماهیگیری و تفریحات هیجان انگیزی مثل رفتینگ را برای علاقمندان فراهم می کند. در هر سکانس این طبیعت می توان چهره جدید و بکر آنرا مشاهده کرد، وجود رودخانه ها، آبشار و روستاهای زیبا در کنار هم فضایی آرام و دلپذیر خلق کرده است. به دلیل جریان رود کارون در این منطقه، کشاورزی نیز در آن رونق دارد، شالیزارها و باغ های انار، رنگی تازه به طبیعت این منطقه می بخشند. طبق افسانه در روزگاران دور دو نفر در دو سوی این دره به هم دل باختند اما چون پلی وجود نداشت به ناچار هر دو خود را به داخل رود انداختند تا بهم برسند. دره عشق منطبق بر گسل اصلی زاگرس است که در واقع محل برخورد دو صفحه بزرگ زمین ساختی ایران و عربستان در گذشته زمین شناسی می باشد.
حمام پایین ده شلمزار کیار: حمام پایین ده شلمزار یکی از آثار ملی ثبت شده ایران در کیار است که قدمت آن مربوط به قاجاریه می باشد و در تاریخ ۱۳۸۴/۰۵/۱۱ به شماره ثبت 12412 در مجموعه آثار تاریخی ایران ثبت شده است. نشانی این اثر ملی ثبت شده کیار شهرستان شهرکرد، بخش کیار، جنوب شهر شلمزار، شهر شلمزار می باشد.
.............................
آرشیو
