اختصاصی طرفداری | لوئیز انریکه تصمیمش را برای عبور از جی جی دوناروما، دروازه‌بان نخست تیمش، از همان زمستان فصل گذشته گرفته بود و قهرمانی در لیگ قهرمانان اروپا و درخشش در تمامی بازی‌ها نیز مانع از این موضوع نشد که نابغه اسپانیایی از اصولش سرپیچی کند.
مسئله رخ داده گرچه با توجه به توانایی‌های دوناروما عجیب بود، اما از لحاظ فنی انتظارش می رفت. انریکه سرمربی است که به مرحله اول و دوم از ساخت بازی اعتقاد ویژه‌ای دارد (توضیح مفصل فنی) و دوناروما علی‌رغم این موضوع که 1001 توانایی دارد، اما حضور فعال، پویا و موثر به طور مستمر در مرحله اول از ساخت بازی یکی از این توانایی‌هایش محسوب نمی‌شود و برای فردی ایده‌آل گرا همچون انریکه گذشتن از چنین خط قرمزی در فوتبال مدرن، تقریبا غیر ممکن است.
پس از خروج دوناروما از پاریس، زمانی که خبر علاقه گواردیولا و منچسترسیتی جهت جذب او در رسانه‌های مطرح مخابره شد، بسیاری از هواداران فوتبال که به طور فنی این رشته را دنبال می‌کنند، نتوانستند آن را باور کنند. وقتی در ددلاین این انتقال نهایی شد، برای بسیاری هنوز هم این انتقال قابل باور نبود. در نهایت اما اتفاق روی زمین به همین شکل رخ داد تا دروازه‌بانی که توسط انریکه به علت فنی کنار گذاشته شده بود، در عین ناباوری توسط پپ گواردیولا خریداری شود آن هم در پنجره‌ای که او یک دروازه‌بان جدید و آینده‌دار دیگر به خدمت گرفته بود!
در این یادداشت اما به لحاظ فنی دوناروما را مورد بررسی قرار خواهم داد و از این مسئله خواهم گفت که چرا انریکه او را کنار گذاشت و چه شد که گواردیولا او را به خدمت گرفت و اینکه در مجموع دوناروما چگونه دروازه‌بانی است و چه نقاط قوت و ضعفی در شکل دروازه‌بانی او وجود دارد.
خیلی سریع وارد بحث فنی می‌شوم و کار را با یک داده فنی پیشرفته مخصوص دروازه‌بانان آغاز می‌کنم که همین حالا تیم‌های آنالیز بزرگ‌ترین باشگاه‌های دنیا از آن استفاده می‌کنند. داده مورد بحث «Positioning Error» است که توسط کمپانی مرجع StatsBomb به جامعه فنی فوتبال معرفی شده. این داده به ما می‌گوید که یک دروازه‌بان در طول بازی در برابر ضرباتی که به سمت دروازه‌اش زده شده، چند بار جایگیری اشتباه و نامناسبی داشته که باعث شده در مهار توپ ناکام بماند. هر چه این عدد بیشتر باشد یعنی دروازه‌بان مورد نظر تعداد دفعات بیشتری نتوانسته خودش را در موقعیت خوبی در درون دروازه قرار دهد تا ضربه حریفان را مهار کند. حالا به تصویر زیر دقت کنید که وضعیت ادرسون، دروازه بان فصل گذشته سیتی و دوناروما، دروازه‌بان فصل گذشته پاریس را از حیث این داده فنی پیشرفته در فصل گذشته نشان می‌دهد.
این همان چیزی است که احتمالا هواداران سیتی طی فصول گذشته از نزدیک آن را لمس کرده باشند. می‌بینیم که ادرسون فصل گذشته با میانگین 2.21 «Positioning Error» در هر بازی، در صدک هفتم قرار گرفته و تنها از هفت درصد دروازه‌بانان لیگ‌های معتبر اروپایی از این حیث بهتر عمل کرده. در نقطه مقابل اما دوناروما عملکردی استثنایی داشته و در صدک خارق‌العاده 100 اُم خودش را جای داده. به این معنی که از تمامی دروازه‌بانان لیگ‌های معتبر اروپایی از حیث داده «Positioning Error» عملکرد بهتری داشته.
تحلیل این داده به ما چه می‌گوید؟ هواداران سیتی سرانجام می‌توانند امیدوار باشند که دروازه‌بانی در اختیار دارند که درون دروازه بلد است کجا بایستد و چگونه بایستد که بتواند در سریع‌ترین زمان ممکن با عکس‌العملی مناسب، ضربات حریفان را مهار کند. نکته‌ای که می‌بینیم ادرسون تا چه اندازه با آن فاصله داشت و همین مسئله همواره باعث شده بود تا در مهار ضربات زده شده به سمت دروازه‌اش دچار مشکل شود. این مسئله مهم‌ترین نقطه قوت دوناروما به عنوان یک دروازه‌بان است. بسیاری از مهارهای هیجان‌انگیزی که از او مشاهده می‌کنید، از فهم صحیحش در جایگیری نشات می‌گیرد.
اما نکته‌ای که باعث شده تا اهالی فوتبال از انتقال دوناروما به سیتی تعجب کنند، از لحاظ فنی دقیقا چه چیزی است؟ برای پاسخ به این سوال توجه شما را به دو داده فنی پیشرفته دیگر جلب می‌کنم. داده نخست «OBV» مربوط به دروازه‌بانان است. درباره داده فنی پیشرفته OBV پیش از این بارها صحبت کرده‌ام (توضیح مفصل فنی). این داده فنی در بخش دروازه‌بانان به ما می‌گوید که هر دروازه‌بان در زمینه کار با توپ و بازیسازی از عقب زمین (مرحله نخست) تا چه اندازه توانا است. اینکه تا چه اندازه در باکس و بیرون از آن پا به توپ می‌شود، تا چه اندازه در کار با توپ مسلط نشان می‌دهد و تا چه اندازه روی پرسینگ حریف آرام است و می‌تواند تیمش را از پرسینگ حریفان با کمک دیگر بازیکنان خارج کند.
داده دوم نیز «Aggressive Distance» است. داده‌ای که میانگین کنش‌های تدافعی دروازه‌بان را از دروازه خودش نشان می‌دهد. هر چه این عدد بیشتر باشد به این معنی است که دروازه‌بان مورد نظر به خوبی توانسته با خروج‌هایش پشت مدافعان را پوشش دهد و شجاعت لازم را در خروج از دروازه دارد. حالا به تصویر زیر دقت کنید که وضعیت ادرسون و دوناروما را در فصل گذشته از حیث این دو داده نشان می‌دهد.
وضعیت این جا بسیار معنادار است. این جا همان نقطه‌ای است که مربی همچون انریکه تصمیم گرفت تا از دوناروما با تمام ویژگی‌های مثبتش عبور کند. می‌بینیم که ادرسون در هر دو داده عملکردی استثنایی داشته و در نقطه مقابل دوناروما، یک دروازه بان ضعیف‌تر از متوسط است. ادرسون از حیث توانایی کار با توپ و خروج از دروازه به ترتیب در صدک 95 اُم و 98 اُم قرار گرفته در حالی که دوناروما خودش را در صدک 40 اُم و 25 اُم جای داده. فاصله‌ای بسیار زیاد از دو دروازه‌بانی که سبک دروازه‌بانی کاملا متفاوتی با یکدیگر دارند.
دوناروما دروازه‌بانی نیست که در پوشش پشت مدافعان تیمش شجاع باشد و علاقه زیادی به خروج از دروازه داشته باشد. او همان‌طور که انتظار داشتیم، در کار با توپ در بهترین حالت یک دروازه‌بان معمولی است که نتوانست خواسته‌های نامتناهی انریکه را در این خصوص پاسخ دهد. ادرسون اما در هر دو پارامتر همین حالا نیز از بهترین‌های دنیا است. همین عوامل دقیقا باعث شد تا گواردیولا ضعف‌هایش را در توپ‌گیری و جایگیری نادیده بگیرد و سال‌ها روی حضور او در دروازه‌اش حساب کند. حضوری که البته باعث موفقیت‌های بسیاری نیز شد.
یک نکته فنی دیگر اما باقی می‌ماند که می‌خواهم در خصوص دوناروما به آن اشاره کنم. دروازه‌بان ایتالیایی در تمامی پارامترهای مربوط به کار با توپ ضعیف نیست و شاید همین عامل نیز باعث شده تا گواردیولا در نهایت دست به انتخاب او بزند. یکی دیگر از پارامترهایی که در کار با توپ دروازه‌بانان در فوتبال مدرن این روزها به آن توجه می‌شود، توانایی دروازه‌بان در ارسال پاس‌های بلند و با طول زیاد دقیق است. دوناروما گرچه در کار با توپ در فضاهای کوچک توانا نیست، اما در ارسال توپ‌های بلند، وضعیت بسیار خوبی دارد. وضعیتی نزدیک به دروازه بانی همچون ادرسون.
دوناروما فصل گذشته از 95 درصد دروازه‌بانان لیگ‌های مطرح اروپایی دقت بالاتری در ارسال توپ‌های بلند داشت. نزدیک به ادرسونی که مطابق انتظار وضعیتی استثنایی داشته. این توانایی دوناروما اما می‌تواند برای هر سرمربی قابل بحث باشد، حتی اگر آن سرمربی پپ گواردیولا باشد.
تحلیل مجموع داده‌ها چه چیزی را نشان می‌دهد؟ دوناروما در سیتی مجموعه‌ای از آورده مثبت و منفی خواهد داشت. آورده مثبت او، توانایی استثنایی‌اش در مهارت دروازه‌بانی به زبان ساده است. اینکه او به خوبی ایستادن درون دروازه را بلد است، در جایگیری توانا است و فیزیک بدنی سنتی مناسبی برای یک دروازه‌بان دارد. در نتیجه مهارهایی انجام می‌دهد که کمتر دروازه‌بانی این روزها می‌تواند نزدیک آن شود. در نقطه مقابل اما به وضوح در عقب زمین حین کار با توپ می‌تواند سیتی را دچار مشکل کند. در مرحله اول از ساخت بازی، توانایی ادرسون را ندارد و در شکست پرس حریفان، بهترین گزینه نمی‌تواند باشد. با این حال در ارسال پاس‌های بلند بسیار توانا است. مسئله‌ای که شاید گواردیولا می‌خواهد روی آن برای شکست پرس حریفان حساب باز کند.
دوناروما در عین حال آن شجاعت لازم را برای پوشش خط دفاعی تیمش ندارد. مسئله‌ای که دروازه‌بانان مدرن این روزها معمولا در آن توانا هستند. نکته‌ای که شاید روی ایده‌های فنی گواردیولا در استقرار خط دفاعی‌اش موثر باشد. خط زدن دوناروما توسط انریکه قابل انتظار بود اما خرید او توسط گواردیولا گرچه قابل انتظار نبود، اما با توجه به وضعیت متفاوت سیتی در فصل گذشته، شاید خیلی هم غیر منطقی نباشد. نابغه اسپانیایی تغییرات بنیادین زیادی در تیمش داشته و شاید حالا بیشتر ترجیح می‌دهد تا دروازه‌بانی داشته باشد که در مهار توپ کمتر اشتباه کند. قمار گواردیولا روی دوناروما شاید سرنوشت فصل سیتی را تعیین کند و از طرفی اگر قرار باشد پشت قمار یک سرمربی در فوتبال مدرن قسم بخورید، آن سرمربی، حتما پپ گواردیولا خواهد بود.
* داده‌های فنی پیشرفته از کمپانی مرجع StatsBomb استخراج شده است.
